อกิตติจริยา .. เพียงเสี้ยวหนึ่งของ ...สาธุ
[เล่มที่ 74] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จริยาปิฎก เล่ม ๙ ภาค ๓ - หน้าที่ 49
ข้อความตอนหนึ่งจาก...
อกิตติจริยา
อนย นยติ ทุมฺเมโธ อธุราย นิยฺุชติ ทุนฺนโย เสยฺยโส โหติ สมฺมา วุตฺโต ปกุปฺปติ วินย โส น ชานาติ สาธุ ตสฺส อทสฺสน ฯ
"คนพาลย่อมแนะนำสิ่งไม่ควรแนะนำ, ย่อมขวนขวายในกิจ อันไม่ใช่ธุระ, คนพาลแนะนำให้ดีได้ยาก, พูดดีหวังจะให้เขา เป็นคนประเสริฐกลับโกรธ, คนพาลนั้นไม่รู้วินัย, การไม่เห็นคนพาลได้ เป็นความดี.
นย นยติ เมธาวี อธุราย น ยฺุชติ สุนโย เสยฺยโส โหติ สมฺมา วุตฺโต น กุปฺปติ
วินย โส ปชานาติ สาธุ เตน สมาคโม ฯ "นักปราชญ์แนะนำสิ่งที่ควรแนะนำ, ไม่ขวนขวายในกิจที่มิใช่ธุระ, นักปราชญ์แนะนำ ได้ง่าย, พูดหวังจะให้ดีก็ไม่โกรธ, นักปราชญ์ ย่อมรู้จักวินัย, การสมาคมกับนักปราชญ์ เป็นความดี"
[เล่มที่ 62] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๔ ภาค ๑ - หน้าที่ 43
ข้อความตอนหนึ่งจาก...
อุมมาทันตีชาดก
สาธุ ธมฺมรุจี ราชา สาธุ ปฺาณวา นโร
สาธุ มิตฺตาน อทุพฺโภ ปาปสฺสากรณ สุข ฯ
"พระราชาผู้ชอบใจธรรม จึงจะดีงาม, นรชนผู้มีเป็นปัญญา เป็นคนดี, การไม่ประทุษร้ายต่อมิตร เป็นความดี, การไม่ทำบาป เป็นสุข"
ขอรบกวนคุณ khampan.a ช่วยอธิบายที่มาของคำว่า สาธุ ได้ไหมครับขออนุโมทนาครับ
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
คนพาลย่อมแนะนำสิ่งไม่ควรแนะนำ
คนพาล เมื่อมีความรู้อย่างคนพาล มีปกติอย่างคนพาลคือ ทุศีล เห็นผิด ก็ย่อมแนะนำสิ่งที่ผิด เช่น แนะนำให้ฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์..เป็นต้น หรือแม้ศึกษาธรรมก็เข้าใจหนทางผิด เห็นผิด ก็ย่อมแนะนำในสิ่งที่ผิด ชักชวนในหนทางผิด ดังข้อความในพระไตรปิฎก
[เล่มที่ 60] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๖ - หน้าที่ 292
ข้อความบางตอนจาก....
อกิตติชาดก
บทว่า อนย นยติ ความว่า คนมีปัญญาทรามย่อมยึดถือสิ่งที่มิใช่เหตุว่า เป็นเหตุ คือย่อมคิดถึงกรรมที่ทารุณเห็นปานนี้ว่า เราจักกระทำปาณาติบาต เป็นต้นเลี้ยงชีพ. บทว่า อธุราย ความว่า คนมีปัญญาทราม ไม่ชักชวนในสัทธาธุระ ศีลธุระ และปัญญาธุระ ชักชวนในสิ่งที่ไม่ควรประกอบ
คนพาลย่อมขวนขวายในกิจอันไม่ใช่ธุระ
คนพาลเมื่อมีความรู้ผิด ก็ย่อมขวนขวายในสิ่งที่ผิด ประพฤติในสิ่งที่ผิด เช่น ประพฤติล่วงศีล หรือประพฤติปฏิบัติในหนทางที่ผิด ดังข้อความในพระไตรปิฎก
[เล่มที่ 60] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๖ - หน้าที่ 292
ข้อความบางตอนจาก....
อกิตติชาดก
บทว่า ทุนฺนโย เสยฺยโส โหติ ความว่า การแนะนำชั่วนั่นแลเป็นความดีสำหรับผู้มีปัญญาทราม คือ เขาย่อมยึดเอาทุศีลกรรมห้าประการแล้วประพฤตินั่นแหละเป็นดี
คนพาลแนะนำให้ดีได้ยาก
เมื่อจะแนะนำคนพาล ย่อมไม่น้อมประพฤติปฏิบัติตาม แม้แต่การเห็นประโยชน์ของสิ่ง ที่แนะนำ เพราะความไม่รู้และความที่เป็นคนพาลอันเนื่องจากกิเลสครอบงำ จึงแนะนำได้ยาก ไม่เชื่อฟังตามคำแนะนำ ดังข้อความในพระไตรปิฎก
[เล่มที่ 60] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๖ - หน้าที่ 292
ข้อความบางตอนจาก....
อกิตติชาดก
อีกอย่างหนึ่ง เขาเป็นคนที่แนะนำได้ยากในทางปฏิบัติที่เป็นประโยชน์เกื้อกูล เพราะใครๆ ไม่สามารถที่จะแนะนำได้.
คนพาลพูดดีหวังจะให้เขาเป็นคนประเสริฐกลับโกรธ
เพราะคนพาลย่อมไม่เห็นประโยชน์ของกุศลธรรมและยินดีพอใจในรูป เสียงที่ดี เมื่อ ได้ยินเสียงที่ไม่ดี อันตำหนิตน ย่อมโกรธและคิดไม่ได้ว่าสิ่งที่แนะนำทำให้เจริญ เพียงแต่โกรธเท่านั้น ดังข้อความในพระไตรปิฎก
[เล่มที่ 60] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๖ - หน้าที่ 292
ข้อความบางตอนจาก....
อกิตติชาดก
บทว่า สมฺมา วุตฺโต ความว่า เขาถูกกล่าวโดยเหตุโดยการณ์ย่อมโกรธเคือง
คนพาลนั้นไม่รู้วินัยคนพาลย่อมไม่รู้ว่าสิ่งใดควรประพฤติ กุศลควรประพฤติ ความเห็นถูกควรประพฤติเพราะคนพาลมากด้วยความไม่รู้
[เล่มที่ 60] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๖ - หน้าที่ 292
ข้อความบางตอนจาก....
อกิตติชาดก
บทว่า วินย ความว่า เขาไม่รู้จักวินัยที่ต้องประพฤติโดยเอื้อเฟื้อ เช่นว่าต้องก้าวไปอย่างนี้ เป็นอาทิ ทั้งไม่รับโอวาทด้วย.
การไม่เห็นคนพาลได้เป็นความดี
[เล่มที่ 60] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๓ ภาค ๖ - หน้าที่ 292
ข้อความบางตอนจาก....
อกิตติชาดก
บทว่า สาธุ ตสฺส ความว่า เพราะเหตุเหล่านี้ การไม่พบเห็นเขาเสียได้นั่นแหละเป็นการดี.
ส่วนบัณฑิตก็นัยตรงกันข้ามกับคำอธิบายของคนพาลที่ผ่านมา
ขออนุโมทนา สาธุ
พระราชาชอบใจธรรม จึงจะดีงาม
พระราชาผู้ประพฤติธรรม คือกุศลธรรมย่อมเป็นเป็นผู้ประกอบด้วยความดีงามคือกุศลธรรม จึงเป็นพระราชาที่ดีงาม
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ชาดก เล่ม ๔ ภาค ๑ - หน้าที่ 74
คำว่า สาธุ คือ ความดีงาม คือ ความประเสริฐสุด. พระราชาทรงชื่อว่าเป็น
ผู้ชอบใจในธรรม เพราะอรรถว่า ทรงพอพระหทัยในวินิจฉัยธรรม ประเพณีธรรม และสุจริตธรรม. จริงอยู่ พระราชาเช่นนั้นแม้จำต้องสละพระชนชีพก็ไม่ยอมทรงทำกรรมอันมิใช่พระราชกรณียกิจ เพราะฉะนั้น จึงเป็นพระราชามีความดีงาม.
ความไม่ประทุษร้ายต่อมิตร เป็นความดี
การไม่เบียดเบียนประทุษร้ายทางกายและวาจา แต่ประกอบด้วยความหวังดีและประพฤติประโยชน์ต่อมิตรย่อมดีงามเพราะกุศลเป็นสิ่งที่ดีงาม
[เล่มที่ 49] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เปตวัตถุ เล่ม ๒ ภาค ๒ - หน้าที่ 235
ข้อความบางตอนจาก...
อังกุรเปตวัตถุ
บุคคลอาศัยนั่งนอนที่ร่มเงาของต้นไม้ใด ไม่ควรหักรานกิ่งของต้นไม้นั้น เพราะการ ประทุษร้ายมิตร เป็นความเลวทราม
การไม่กระทำบาป เป็นสุข
การไม่กระทำบาป ย่อมไม่ได้รับผลกรรมของบาปนั้น และย่อมไม่เดือดร้อนใจเพราะเหตุแห่งการทำบาปนั้น จึงชื่อว่าเป็นสุข
เชิญคลิกอ่านเพิ่มเติมที่นี่ครับ.....
อธิบาย สาธุ
[เล่มที่ 73] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย พุทธวงศ์ เล่ม ๙ ภาค ๒ - หน้าที่ 132
ในคาถานั้น ศัพท์ว่า สาธุ นี้ ใช้ในอรรถทั้งหลายมี วอนขอ, รับ,ปลอบใจ,
และดีเป็นต้น. จริงอย่างนั้น สาธุ ศัพท์นี้ ใช้ในอรรถ วอนขอ
ได้ในประโยคเป็นต้นว่า สาธุ เม ภนฺเต ภควา สงฺขิตฺเตน ธมฺมํ
เทเสตุ ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ขอพระผู้มีพระภาคเจ้าทรงแสดงธรรมโดยย่อ
โปรดข้าพระองค์ด้วยเถิด. ใช้ในอรรถ รับ ได้ในประโยคเป็นต้นว่าสาธุ
ภนฺเตติ โข โส ภิกฺขุ ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทิตฺวา อนุโมทิตฺวา
ภิกษุรูปนั้นยินดีอนุโมทนาภาษิตของพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ดีแล้วพระเจ้าข้า.
ใช้ในอรรถ ปลอบใจ ได้ในประโยคเป็นต้นว่า สาธุ สาธุ สาริปุตฺต ดีละ
ดีละ สารีบุตร. ใช้ในอรรถ ดี ได้ในบาลีเป็นต้นว่า
สาธุ ธมฺมรุจิ ราชา สาธุ ปญฺญาณวา นโร
สาธุ มิตฺตานมทฺทุพฺโภ ปาปสฺสากรณํ สุขํ.
พระราชาผู้ชอบธรรม ดี, นรชนผู้มีปัญญา ดี, ผู้ไม่
ประทุษร้ายมิตร ดี, การไม่ทำบาป เป็นสุข
.เชิญคลิกอ่านเพิ่มเติมที่นี่ครับ...
ขอทราบความหมายของประโยค อนุโมทนา สาธุ
ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์
ขออนุโมทนาที่คุณแล้วเจอกันยกมาอย่างละเอียด สมบูรณเป็นอย่างยิ่ง ครับ
ขออนุโมทนาทั้งคุณคำปันและคุณแล้วเจอกัน เพราะทำให้ได้อ่านเรื่องที่น่าอ่านและเป็นประโยชน์อย่างยิ่ง รวมทั้งการอธิบายความโดยละเอียดด้วย ขอบพระคุณมากค่ะ
