จิรกาลภาวนา
จิรกาล (เวลาที่ยาวนาน) + ภาวนา (การเจริญอบรม ทำให้มีขึ้น)
การอบรมเจริญปัญญาที่ต้องใช้เวลาที่ยาวนานมาก หมายถึง การสะสมกุศลธรรม ซึ่งเป็นบารมี ที่เป็นไปในระหว่างภพ จากชาติหนึ่งไปสู่อีกชาติหนึ่ง
เพราะรู้ว่าหนทางที่จะดับทุกข์ ก็คือจะต้องดับกิเลส อันเป็นสาเหตุทำให้สังสารทุกข์ยืดยาวต่อไป และการที่จะดับกิเลส ก็ไม่สามารถกระทำได้เพียงในชาติเดียว เนื่องจากกิเลสที่สะสมมาเป็นเวลายาวนาน เป็นสภาพที่หนาแน่น และเหนียวแน่นมาก จึงต้องใช้เวลายาวนานเช่นกัน ในการสะสมกำลังของกุศลบารมีทุกอย่าง ซึ่งเป็นปัจจัยเกื้อกูลแก่ปัญญาบารมี ในการที่จะทำลายกิเลสได้อย่างเด็ดขาด
ความเข้าใจในเรื่องจิรกาลภาวนา ด้วยความแยบคาย จะเป็นปัจจัยให้ไม่เร่งรีบ ที่อยากจะมีปัญญาหรืออยากจะหมดกิเลส โดยที่เหตุไม่สมกับผล และรู้ว่า ความอยากไม่ได้เป็นเหตุให้กิเลสสิ้นไปได้ แต่กลับจะเป็นปัจจัยให้กิเลสพอกพูนขึ้น โดยเฉพาะความเห็นผิดในข้อปฏิบัติ เช่น มีความจดจ้องต้องการที่อยากจะรู้นาม รู้รูป โดยที่นามรูปไม่ได้กำลังปรากฏ หรือมีความพากเพียรที่จะให้มีสติตลอดเวลา เป็นต้น
อนุโมทนา ท่านบ้านธัมมะ
จิรกาลภาวนา ตามที่อ่านบทความนี้แล้ว มีคำถามจะขอกราบเรียนถามท่านบ้านธมมะดังนี้ค่ะ
1. หากเข้าใจว่าจิรกาลภาวนา คือการสร้างบุญกิริยาวัตถุทั้ง ๑๐ ประการในส่วนของ ธัมมัสวนมัย ธัมมเทาสนามัย ทิฏฐุชุกัมม ภาวนามัย อย่างต่อเนื่อง สมเหตุ สมผล เป็นระยะเวลาหลายอสงไขยกัปป์ แล้ว อวิชชาทั้งหลายจะค่อยเบาบางลง แล้วแต่ว่า บุญกิริยาวัตถุที่สร้างมามีเหตุเพียงพอใช่ไหมคะ
2. อวิชชา กับโมหะ เป็นองค์ธรรมเดียวกันหรือไม่ หากมิใช่ ทั้งสององค์ธรรมนี้มีความสัมพันธ์เชื่อมโยงกันอย่างไร (ดิฉัน ทราบว่า โมหะนั้นมีทั้ง โมหะจิต สองดวง และยังมีโมหเจตสิกด้วย แต่ไม่อาจอธิบายอย่างแจ่มชัดว่าในการเกิดวงจรปฏิจจสมุปบาทนี้ โมหะเจติสิก โมหะจิต ๒ และอวิชชา องค์ธรรมที่ยกมาไว้นี้ มีอรรถกถาใดที่จะอธิบายความเชื่อมโยงได้อย่างแจ่มชัดได้)
ขออนุโมทนา ที่เมตตา ชี้แนะ
เรียนความเห็นที่ ๔
๑.ใช่ครับโดยตรงเป็นกุศลขั้นภาวนา และรวมถึงการเจริญกุศลทุกประการด้วยที่ต้องอาศัยกาลเวลาที่ยาวนาน
๒.อวิชชากับโมหะ สภาพธรรมเป็นอย่างเดียวกัน คือโมหเจตสิก ความไม่รู้ ความหลงเมื่อเกิดขึ้นย่อมเกิดร่วมกับจิตเสมอ ในวงจรของปฏิจจสมุปบาท อวิชชาเป็นปัจจัยที่สำคัญเพราะดับอวิชชาได้ ปฏิจจสมุปบาทย่อมสิ้นสุด
อนุโมทนาท่านบ้านธัมมะและ อ ประเชิญที่ท่านได้อธิบาย ตามคำถามทั้งสองเป็นดั่งการเปิดของที่คว่ำให้หงาย แจ่มแจ้งจริงๆ ขอกราบอนุโมทนาด้วย ด้วยอานิสงค์ในกุศลกรรมทั้งสิบที่ข้าพเจ้าได้สร้างมาทั้งในอดีตและปัจจุบันชาติขอให้เป็นพลวัตรปัจจัย ให้ข้าพเจ้าและท่านอาจารย์วิทยากร ทุกท่านผู้สนใจสิกขาธรรมและสัตว์ทั้งภูมิจงถึงมรรค ผล พระนิพพาน
