จุติกิจ

จุติกิจ

จุติ (เคลื่อน ตาย) + กิจฺจ (หน้าที่)

หน้าที่ของจิตคือเคลื่อนจากภพ หมายถึง กิจหน้าที่อย่างหนึ่งของจิตที่ทำให้พ้นจากความเป็นสัตว์บุคคลนั้น

ในบรรดากิจทั้งหมด ๑๔ กิจ จิตทุกดวงจะต้องมีกิจการงานหน้าที่ จะเกิดขึ้นลอยๆ โดยไม่ทำกิจการงานไม่ได้ จุติกิจเป็นหน้าที่ของวิบากจิต ๑๙ ดวง คือ

- อุเบกขาสันตีรณอกุศลวิบากจิต ๑ ดวง ทำจุติกิจ เคลื่อนจากความเป็นสัตว์ในอบายภูมิ ๔

- อุเบกขาสันตีรณกุศลวิบากจิต ๑ ดวง ทำจุติกิจ เคลื่อนจากความเป็นมนุษย์ที่พิการแต่กำเนิด หรือ เทวดาชั้นจาตุมหาราชิกา

- มหาวิบาก ๘ ดวง ทำจุติกิจ เคลื่อนจากความเป็นมนุษย์ หรือเทวดาในกามภูมิ สุคติภูมิ ๗

- มหัคคตวิบากจิต ๙ ดวง ทำจุติกิจ เคลื่อนจากความเป็นรูปพรหมบุคคลใน ๑๕ ภูมิ และอรูปพรหมบุคคลใน ๔ ภูมิ

จิตประเภทใดทำกิจปฏิสนธิกิจ วิบากประเภทนั้นก็ทำภวังคกิจ และจุติกิจด้วยในชาติเดียวกัน ฉะนั้น วิบากจิตที่ทำปฏิสนธิกิจ ภวังคกิจ และจุติกิจจึงมี ๑๙ ดวงเท่ากัน