ไม่พึงพูดให้มากไปกว่านั้น
[เล่มที่ 47] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่ม ๑ ภาค ๖ - หน้าที่ ๒๑๔
ต่อแต่นั้น พระกปิละนั้น อันภิกษุทั้งหลายผู้มีศีลเป็นที่รักโอวาทอยู่โดยนัยว่า คุณกปิละ คุณอย่าได้พูดอย่างนี้ ดังนี้เป็นต้น ก็เที่ยวขู่ตะคอกภิกษุทั้งหลายด้วยคำทั้งหลายว่า พวกท่านเหมือนกับคนมีกำมือเปล่า จะรู้อะไร ดังนี้เป็นต้นอยู่นั้นแล ภิกษุทั้งหลายได้บอกเรื่องนี้ แม้แก่พระโสธนเถระผู้เป็นพี่ชายของท่าน แม้พระโสธนเถระนั้นก็ได้เข้าไปหาพระกปิละนั้นแล้วพูดว่า คุณกปิละ การปฏิบัติชอบของภิกษุทั้งหลายเช่นคุณเป็นอายุของพระศาสนา ดูก่อนอาวุโส คุณอย่าได้พูดแม้สิ่งที่เป็นกัปปิยะ ฯลฯ สิ่งที่มีโทษว่าไม่มีโทษ. พระ-กปิละนั้นก็ไม่สนใจคำของพระโสธนเถระผู้เป็นพี่ชายแม้นั้น.ลำดับนั้นพระโสธน-เถระได้กล่าวกะพระกปิละขึ้น ๒-๓ ครั้งว่า
ผู้อนุเคราะห์จะพึงพูดคำหนึ่ง หรือ ๒ คำ ไม่พึงพูดให้มากไปกว่านั้น (เพราะว่าถ้าท่านผู้อนุเคราะห์จะพึงกล่าวให้มากไปกว่านั้น) จะพึงมีโทษในสำนักของพระอริยะได้
ดังนี้ แล้วก็งดเว้นเสีย (หยุดพูด) แล้วจึงกล่าวว่า อาวุโส คุณนั้นเองจะปรากฏด้วยกรรมของคุณ ดังนี้ แล้วก็หลีกไป จำเดิมแต่นั้นมา ภิกษุทั้งหลายที่มีศีลเป็นที่รัก ก็ทอดทิ้งพระกปิละนั้นเสีย.
ความเห็นจากท่าน อ. สุจินต์
" แม้แต่การที่จะเตือน หรือการที่กล่าวเนี่ยนะคะ ถ้าพูดมากกว่าที่ควรจะพูดก็อาจจะทำให้ผู้ฟังเข้าใจผิดได้ คือไม่ได้เข้าใจเจตนาจริงๆ ของผู้พูดนะคะ เพราะเหตุว่า ในขณะที่กำลังเป็นอกุศลเนี่ยค่ะ ก็ย่อมไม่เห็นว่า สิ่งใดถูกและสิ่งใดผิด สิ่งใดควรและสิ่งใดไม่ควร
เพราะฉะนั้น ผู้ที่ท่านรู้สภาพธรรมะแล้ว (พระโสธนเถระซึ่งท่านเป็นพระอรหันต์แล้วในสมัยของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระนามว่ากัสสปะ) ท่านจึงกล่าวว่า " ผู้อนุเคราะห์จะพึงพูดคำหนึ่งหรือสองคำ ไม่พึงพูดให้มากไปกว่านั้น "นี่ก็เป็นเรื่องความละเอียดของจิตนะคะ ซึ่งก็จะต้องระวังว่า สำหรับผู้ฟังเนี่ยค่ะถ้าฟังแล้วก็เกิดอกุศลไปใหญ่โต เพราะฉะนั้น ผู้พูดก็ยุติเสีย เพื่อที่จะไม่ให้ผู้ฟังเกิดอกุศลมากไปอีก
จาก...เข้าใจเรื่องกรรม ตอนที่ ๓๙
ถ้าจะพูดให้พูดสิ่งที่เป็นประโยชน์ มีที่สุด มีหลักฐานอ้างอิง รู้จักกาลนี้ควรกล่าว
กล่าวนี้ไม่ควรกล่าว
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
[เล่มที่ 41] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๒-หน้าที่ ๒๙๐
๑. นิธีนํว ปวตฺตารํ ยํ ปสฺเส วชฺชทสฺสินํ นิคฺคยฺหวาทึ เมธาวึ ตาทิสํ ปณฺฑิตํ ภเช ตาทิสํ ภชมานสฺส เสยฺโย โหติ น ปาปิโย
"บุคคลพึงเห็นผู้มีปัญญาใด ซึ่งเป็นผู้กล่าว นิคคหะ ชี้โทษ ว่าเป็นเหมือนผู้บอกขุมทรัพย์ให้, นิคคหะ ชี้โทษ ว่าเป็นเหมือนผู้บอกขุมทรัพย์ให้, พึงคบผู้มีปัญญาเช่นนั้น ซึ่งเป็นบัณฑิต, (เพราะว่า) เมื่อคบท่านผู้เช่นนั้น มีแต่คุณอย่างประเสริฐ ไม่มีโทษที่ลามก."
ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์
