ทำอย่างไรจะไม่ทุกข์ใจ

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ต้องรู้เหตุว่าที่ทุกข์ใจเพราะอะไร เพราะมีกิเลสจึงทุกข์ใจ และถ้าไม่มีใจก็ไม่มีทุกข์ใจ มีใจเพราะเกิด ที่เกิดเพราะมีกรรม ที่ทำกรรมเพราะมีความไม่รู้และมีกิเลสจึงทำกรรม เมื่อทำกรรม จึงเกิด จึงมีใจ จึงทุกข์ใจเพราะกิเลส ดังนั้น เพราะกิเลสเป็นต้นเหตุ ถ้าจะไม่ทุกข์ใจก็ต้องมีปัญญา เพราะปัญญาทำหน้าที่รู้และละกิเลส เมื่อรู้ขึ้น แต่ปัญญาเกิดจากการอบรม เกิดจากการฟัง เกิดขึ้นทีละเล็กละน้อย แต่ที่สำคัญ ปัญญารู้อะไร รู้ความจริง ความจริงว่าไม่ใช่สัตว์ บุคคล มีแต่ธรรม ที่สำคัญรู้ว่า ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา จึงไม่มีเราที่จะทำอุเบกขา เพราะเป็นอนัตตา (บังคับไม่ได้) เมื่อมีปัญญา ปัญญานั้นเองที่จะทำให้วางเฉยด้วยปัญญา ด้วยความรู้จึงวางเฉย แต่ไม่ใช่เฉยๆ ไม่ทุกข์ใจแต่ไม่รู้อะไร ก็เป็นการวางเฉยด้วยความไม่รู้ ไม่ใช่ด้วยปัญญา ดังนั้นควรเริ่มต้นศึกษาว่าปัญญารู้อะไร และปัญญาเกิดขึ้นได้อย่างไร ลองฟังไฟล์ธรรมและอ่านกระทู้หรือสนทนาในเว็บนี้ครับ ขออนุโมทนา

ขออุทิศกุศลให้สรรพสัตว์

ความทุกข์ใจเป็นสภาพที่มีจริง มีเหตุปัจจัยก็เกิด แล้วก็ดับไปแต่เมื่อเกิดอีกและเกิดบ่อยๆ ก็ทำให้เหมือนกับรู้สึกว่า เกิดต่อเนื่องแต่ตามความเป็นจริงที่พระพุทธองค์ทรงแสดงสภาพธรรมแต่ละอย่าง เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว เช่น จิตเห็น จิตได้ยิน บางครั้งเหมือนกัน ทั้งเห็นและได้ยินพร้อมๆ กัน แต่ความจริงไม่เป็นเช่นนั้น เป็นเรื่องละเอียดมาก เป็นธรรมหรือธาตุแต่ละชนิด ที่ล้วนอยู่ในสภาพแห่งความเป็นพระไตรลักษณ์ คือไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และไม่ใช่ตัวตน จึงไม่สามารถที่จะบังคับให้เป็นไปตามความต้องการ หรือไม่ต้องการของใครๆ ได้ ความทุกข์ใจเป็นสภาพที่เป็นความรู้สึก (เวทนา) ชนิดหนึ่ง พระพุทธองค์ทรงตรัสรู้ แล้วจึงทรงจำแนกไว้เป็นความรู้สึก (เวทนา) ๕ อย่าง คือทุกข์กาย สุขกาย ทุกข์ใจ สุขใจ และเฉยๆ (ไม่ทุกข์ไม่สุข) เมื่อเป็นสิ่งที่มีจริง มีเหตุปัจจัยที่จะเกิด ก็ต้องเกิด ไม่มีผู้ใดที่จะสามารถไปยับยั้งได้ สำหรับพระอรหันต์ ท่านไม่มีทุกข์ใจ เพราะท่าน ดับสาเหตุที่จะเกิดทุกข์ใจได้แล้ว แต่ถ้าท่านเป็นมนุษย์ ท่านก็ยังมีทุกข์กาย มีเจ็บไข้ได้ คำถาม "ถ้าเรามีอุเบกขา จะทำให้ไม่มีความทุกข์ใจได้ไหมครับ? "ก็ต้องขอสนทนาต่อว่า "อุเบกขา" ที่ท่านเข้าใจนั้น หมายถึงอะไร เพราะเหตุว่าธรรมหรือธาตุ ที่จะขจัดทุกข์ใจ ให้ค่อยๆ เบาบางลงไปได้ ก็คือ "สภาพความเห็นถูกตามความเป็นจริง" หรือ "ปัญญา" นั่นเอง ซึ่งปัญญาก็มีระดับขั้น ตั้งแต่ขั้นการฟัง การพิจารณา ไปจนถึงขั้นการประจักษ์แจ้งสภาพธรรมตามความเป็นจริง เป็นไปตามลำดับ และเจริญได้ไม่รวดเร็ว และคนโดยมากในปัจจุบัน ก็มักจะเข้าใจปัญญาผิดๆ และคิดว่าปัญญาจะเกิด จะเจริญได้ด้วยการไปทำ หรือปฏิบัติอะไรขึ้นมา โดยผิดแผกแตกต่างจากชีวิตประจำวัน ซึ่งก็ต้องพิจารณาว่า จะเป็นไปได้หรือไม่ อย่างไร เพราะเหตุว่า สภาพธรรม หรือสิ่งที่มีจริง มีอยู่เช่น มีเห็นได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส กระทบสัมผัสทางกาย และคิดนึก เมื่อสิ่งเหล่านี้เกิดขึ้น ถ้ามีปัจจัยให้ปัญญาเกิด ปัญญาก็เข้าใจถูกในสิ่งเหล่านี้นั่นเอง ผู้ที่จะไม่มีทุกข์ใจ คือพระอรหันต์ การที่จะถึงความเป็นพระอรหันต์ ก็ด้วยการฟังพระธรรม เพื่อให้ปัญญาเจริญขึ้นตามลำดับ และต้องใช้เวลานานมากๆ แต่ปัญญาที่เกิดขึ้นแล้วแม้แต่เพียงน้อยนิด ก็ไม่ได้สูญหายไปไหน จะเป็นเหตุปัจจัยให้ปัญญาขั้นต่อๆ ไป เจริญยิ่งขึ้นนั่นเอง

สาธุ