โลก....คืออะไร

ขอนอบน้อมแด่พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ข้อความบางตอนจากหนังสือ ปรมัตถธรรมสังเขป
โดย อ. สุจินต์ บริหารวนเขตต์

ขณะที่คิดว่าเป็น โลก เป็นสัตว์ บุคคล วัตถุสิ่งต่างๆ นั้น เป็นชั่วขณะที่จิตที่คิดนึกถึงเรื่องสิ่งที่ปรากฏ แต่ขณะที่เห็นเป็นอีกขณะหนึ่ง ไม่ใช่ขณะที่คิดนึกถึงเรื่องสิ่งที่ปรากฏ ที่จะเข้าใจโลกได้จริงๆ นั้น ต้องรู้ว่าสภาพธรรมปรากฏแต่ละขณะจิตเท่านั้น แต่เพราะการเกิดดับสืบต่อกันอย่างรวดเร็ว จึงทำให้ปรากฏเป็นโลกที่เสมือนไม่แตกสลาย เป็นโลกซึ่งปรากฏเหมือนยั่งยืน มีสัตว์ บุคคล วัตถุสิ่งของมากมาย แต่ความเป็นจริงนั้น โลกขณะหนึ่งๆ นั้นก็คือการเกิดขึ้นรู้อารมณ์ เพียงชั่วขณะเดียว แล้วก็ดับไป ดูเหมือนว่าเราทุกคนอยู่ร่วมโลกใบเดียวกัน แต่ความจริงนั้น สิ่งต่างๆ ที่เป็นรูปธรรม ซึ่งปรากฎได้ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางกาย และทางใจนั้น ถ้าไม่มีจิตซึ่งเป็นสภาพรู้
สิ่งต่างๆ เหล่านั้น ย่อมไม่ปรากฏเป็นความสำคัญแต่อย่างใด โลกของแต่ละคน เป็นไปตามอำนาจของจิตของแต่ละคน ซึ่งสะสมมาต่างกัน หากไม่มีพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า จะไม่มีใครล่วงรู้ได้เลย ว่าโลกคืออะไร แม้จะรู้แล้วจากการศึกษา ก็ยังมิชื่อว่ารู้จริง เพราะตราบใด ที่ปัญญาบารมียังไม่ถึงพร้อมการประจักษ์ธรรม ที่พระพุทธองค์ทรงตรัสรู้และทรงพระมหากรุณาแสดงไว้โดยละเอียดตลอด ๔๕ พรรษา ยังเป็นเรื่องที่ต้องอบรมกันไปอีกนานแสนนาน จนกว่าเหตุจะสมควรแก่ผล

ขออนุโมทนา