รับของเพื่อรักษาความเป็นมิตร [อรรถกถาอสัมปทานชาดก]

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เอกนิบาตชาดก เล่ม ๓ ภาค ๒-หน้าที่ 518

อรรถกถาอสัมปทานชาดก

"ไมตรีของผู้ใดผู้หนึ่ง ซึ่งเป็นคนพาล ย่อมเป็นโทษ ก่อให้เกิดแตกร้าวกัน เพราะไม่ รับของไว้ เพราะฉะนั้น เราจึงรับเอาข้าวลีบ กึ่งมานะ๑ ไว้ด้วยมาคิดว่า ไมตรีของเราอย่าได้ แตกร้าวเสียเลย ขอให้ไมตรีของเรานี้ ดำรงยั่งยืน ต่อไปเถิด" ดังนี้

บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า อสมฺปทาเนน ความว่า เพราะ ไม่ยอมรับของไว้ เข้าสนธิกันโดยลบสระ ได้ความว่า เพราะ ไม่ถือเอาสิ่งของไว้. บทว่า อิตรีตรสฺส ได้แก่ของสิ่งใดสิ่งหนึ่ง แม้จะเลวหรือ ไม่เลยก็ตาม. บทว่า พาลสฺส มิตฺตานิ กลี ภวนฺติ ความว่า ไมตรีของ คนโง่ๆ ไร้ปัญญา ย่อมชื่อว่าเป็นกลี คือเป็นเช่นกับตัวกาฬกรรณี อธิบายว่า ย่อมทำลายได้. ด้วยบทว่า ตสฺมา หรามิ ภุส อฑฺฒมมาน นี้ พระโพธิสัตว์ แสดงว่า ด้วยเหตุนั้น พี่จึงหอบหิ้ว คือยอมรับข้าวลีบตุมพะหนึ่ง (๔ ทะนาน) ที่สหายเขาให้. อธิบายว่า มานะหนึ่งเท่ากับ ๘ ทะนาน กึ่งมานะเท่ากับ ๔ ทะนาน และ ๔ ทะนาน ชื่อว่า หนึ่งดุมพะ ด้วยเหตุนั้นท่านจึงกล่าวว่า ปลาปตุมฺพ. บทว่า มา เม มิตฺติ ภิชฺชิตฺถ สสฺสตาย ความว่า ไมตรี ของเรากับสหายอย่าแตกกันเสียเลย ขอให้ไมตรีนี้จงยั่งยืนอยู่ ต่อไปเถิด

ขอเชิญอ่านพระสูตรและอรรถกถา...

อสัมปทานชาดก การไม่รับของทําให้เกิดการแตกร้าว