ปรมัตถสัจจะ

ปรมัตถสัจจะ

ปรม (อย่างยิ่ง ประเสริฐ) + อตฺถ (เนื้อความ) + สจฺจ (ความจริง)

ความจริงที่มีความหมายประเสริฐอย่างยิ่ง ได้แก่ จิต เจตสิก รูป นิพพาน เป็นความจริงโดยปรมัตถ์ แม้ไม่เรียกชื่อก็มีอยู่ เช่น ลักษณะที่เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส รู้สัมผัส คิดนึก เหล่านี้เป็น จิตปรมัตถ์

ลักษณะที่โกรธ โลภ หลงลืม จำได้ เลื่อมใส ระลึกได้ รู้ความจริง เจ็บปวด ดีใจ เสียใจ เฉยๆ ฯลฯ เหล่านี้เป็น เจตสิกปรมัตถ์

ลักษณะที่สว่าง ดัง เหม็น หอม เปรี้ยว หวาน เผ็ด เย็น ร้อน อ่อน แข็ง ตึงไหวฯลฯ เหล่านี้เป็น รูปปรมัตถ์

ส่วนสภาพที่จิต เจตสิก รูป เกิดขึ้นแล้วดับไปไม่เกิดขึ้นอีก เป็นลักษณะของนิพพานปรมัตถ์ คือมีลักษณะที่สงบจากกิเลส สงบจากขันธ์ สงบจากความเกิดดับของจิต เจตสิก และรูปทั้งปวง