บังคับบัญชาให้ปัญญาเกิดไม่ได้

สุกัญญา แล้วปัญญาที่เข้าใจผิด มีไหมคะ

วิชัย ถ้าเป็นปัญญาไม่ใช่ความเห็นผิดแน่นอน คือไม่เข้าใจ ครับ ถ้าเข้าใจผิด คือไม่เข้าใจสุกัญญา ...หรือว่าเข้าใจเองวิชัย เมื่อความเข้าใจเพิ่มขึ้น หรือว่าเข้าใจผิด คือไม่เข้าใจสุกัญญา ...คิดเอง อย่างนี้ล่ะคะ คิดเองคิดว่าเข้าใจวิชัย ที่ว่าคิดและเข้าใจผิด คือคิดอย่างไร เพราะขณะที่ฟัง

เราฟังเรื่องของสัจธรรมที่มีจริงๆ แต่ความรู้ ความเข้าใจไม่เพียงพอที่จะรู้ในลักษณะได้ ก็เพียงแค่ขั้นเข้าใจ แต่สิ่งนั้นแหละเมื่ออบรมให้มากขึ้น ปัญญาสามารถจะเกิดขึ้นในลักษณะของสัทธรรมที่มีจริงๆ ที่ได้ยินได้ฟังได้

สุกัญญา อย่างเช่น ลักษณะของสติระลึกสัจธรรม ที่เกิดในชีวิตประจำวัน อย่างเราศึกษาเราก็รู้ว่า สัญญาที่จะรู้ได้ในชีวิตประจำวันมีอะไรบ้าง ที่รู้ได้อย่างตา สิ่งที่ปรากฏทางตา อย่างหู ก็คือเสียงที่ปรากฏทางหู อย่างทางกายก็คือ เย็น ร้อน อ่อน แข็ง ตึง ไหว แล้วสติจะเป็นสัจธรรมที่สามารถจะระลึกได้ในสิ่งเหล่านี้ แล้วเราก็คิดเองว่า สติระลึกสัญญานั้นในทางเหล่านั้น ที่จะรู้อาการสติเป็นสัจธรรม ที่สามารถระลึกสัจธรรมที่ปรากฏได้จริงๆ สติไม่ได้ระลึกธรรมเหล่านั้นจริง แต่จากการศึกษาแล้ว เรามีความเข้าใจในลักษณะปรมัตธรรม ที่สามารถปรากฏได้ในทางเหล่านั้น แล้วเราคิดนึกเอาเองว่า สิ่งที่ปรากฏในทางเหล่านั้นเป็นลักษณะปรมัตธรรมที่เกิดขึ้นจริง คือ เป็นสิ่งที่เราคิดขึ้นเอง

วิชัย แล้วขณะนั้นรู้ไหมว่า เป็นการคิดเอาเอง

สุกัญญา จริงๆ แล้วจะไม่รู้เลย ถ้าลักษณะของสติไม่เกิดขึ้นจริงๆ แล้วเราจะไม่รู้ด้วยว่า เราคิดเอาเอง

วิชัย เพราะฉะนั้น การอบรมที่จะให้ปัญญาแจ้งขึ้นนี้ จะรู้ถูกว่าจะขณะใดเป็นการคิดนึกหรือการพิจารณา ซึ่งต่างจากเวลาที่ระลึกรู้ลักษณะจริงๆ ปกติก็คิดอยู่แล้ว เพราะว่าเวลานี้ก็มีสัจธรรมมีแล้ว เกิดแล้วและดับแล้วด้วย แต่ความเข้าใจไม่เพียงพอ

สะสมความเข้าใจต่อไป จนสติเกิด ย่อมเข้าใจความแตกต่างระหว่างสติเกิดและหลงลืมสติ เพราะสติเกิดแล้วนั่นเอง ขณะที่คิดไม่ใช่สติระลึกลักษณะ แต่ไม่ได้ห้ามไม่ให้คิด จนกว่าจะมั่นคงว่าแม้คิดก็เป็นธรรม เพราะสติระลึกรู้ทั่วว่าคิดก็เป็นธรรม

พระสัมพุทธเจ้าทรงเคารพพระสัทธรรมใด

ข้าพเจ้าขอนมัสการพระสัทธรรมซึ่งยังสรรพสัตว์ให้พ้นจากความมืด นั้น

ขออนุโมทนาครับ

ขออนุโมทนาครับ