รูปพรหมภูมิ

รูปพรหมภูมิ

รูป (รูป) + พฺรหฺม (ผู้ประเสริฐ ผู้เป็นใหญ่) + ภูมิ (ที่เกิด ที่อยู่)

ภูมิของพรหมที่มีรูป หมายถึง สถานที่เกิดของบุคคลที่อบรมสมถภาวนาจนจิตสงบถึงอัปปนาสมาธิ เป็นฌานจิตตั้งแต่รูปฌานที่๑ ถึงรูปฌานที่๕ ถ้าฌานจิตไม่เสื่อมก่อน เมื่อสิ้นชีวิตแล้ว เจตนาเจตสิกที่เกิดกับฌานจิตนั้นเป็นครุกรรม นำเกิดในรูปพรหมภูมิ เป็นรูปพรหมบุคคล รูปพรหมภูมิมี ๑๖ ภูมิ หรือ ๑๖ ชั้น คือ ...

๑.พรหมปาริสัชชาภูมิ

๒.พรหมปุโรหิตาภูมิ

๓.มหาพรหมภูมิ

ภูมิ 1-3 เรียกว่า ปฐมฌานภูมิ เป็นที่เกิดของผู้ที่ได้ปฐมฌานอย่างหยาบ อย่างกลาง หรืออย่างประณีต ตามลำดับ

๔.ปริตตาภาภูมิ

๕.อัปปมาณาภาภูมิ

๖.อาภัสสราภูมิ

ภูมิ 4-6 เรียกว่า ทุติยฌานภูมิ เป็นที่เกิดของผู้ที่ได้ทุติยฌานและตติยฌานอย่างหยาบ อย่างกลาง หรืออย่างประณีตตามลำดับ

๗.ปริตตสุภาภูมิ

๘.อัปปมาณสุภาภูมิ

๙.สุภกิณหาภูมิ

ภูมิ 7-9 เรียกว่า ตติยฌานภูมิ เป็นที่เกิดของผู้ที่ได้จตุตถณานอย่างหยาบ อย่างกลาง หรืออย่างประณีตตามลำดับ

๑๐.เวหัปผลาภูมิ

๑๑.อสัญญสัตตาภูมิ

ภูมิ 10-11 เรียกว่า จตุตถฌานภูมิ เป็นที่เกิดของผู้ที่ได้ปัญจมฌาน แต่สำหรับอสัญญสัตตาภูมิ เป็นภูมิของผู้ได้ปัญจมฌานซึ่งไม่ปรารถนาที่จะมีนามธรรม เพราะหน่ายในนาม (สัญญาวิราคะ) ภูมินี้จึงมีแต่รูปล้วนๆ (มีรูปขันธ์ๆ เดียว ไม่มีนามขันธ์)

๑๒.อวิหาภูมิ

๑๓.อตัปปาภูมิ

๑๔.สุทัสสาภูมิ

๑๕.สุทัสสีภูมิ

๑๖.อกนิฏฐาภูมิ

ภูมิ 12-16 เรียกว่า สุทธาวาสภูมิ เป็นที่เกิดของพระอนาคามีผู้ได้ปัญจมฌานตามกำลังของอินทรีย์ ๕ คือ ศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิปัญญา ตามลำดับ