โลติกเจตสิก

โลติกเจตสิก

โล (โลภเจตสิก) + ติกฺก (หมวด๓) + เจตสิก (สภาพที่เกิดกับจิต)

เจตสิกที่เป็นหมวด ๓ ของโลภะ หมายถึง อกุศลเจตสิก ๓ ดวง คือ

๑. โลภะ

๒. ทิฏฐิ

๓. มานะ

ซึ่งเกิดได้กับโลภมูลจิต ๘ ดวงเท่านั้น โลภเจตสิก เป็นสภาพที่ติดข้องต้องการ เพลิดเพลินในอารมณ์ เกิดได้กับโลมูลจิตทั้ง ๘ ดวงแน่นอน ทิฏฐิเจตสิกเป็นสภาพที่เห็นผิดไปจากความเป็นจริงของสภาพธรรม เกิดได้กับโลภมูลจิตทิฏฐิคตสัมปยุตต ๔ ดวงแน่นอน มานเจตสิกเป็นสภาพที่สำคัญตนหรือมีการเปรียบเทียบ เกิดได้กับโลภมูลจิตทิฏฐคตวิปปยุตต์ ๔ ดวง แต่ไม่แน่นอน คือ บางครั้งก็เกิด บางครั้งก็ไม่เกิด ถ้าเป็นโลภมูลจิตที่ติดข้องต้องการอารมณ์เพียงอย่างเดียว เช่น ต้องรับประทานอาหาร หรือดื่มสุราที่มีราคาแพงกว่าผู้อื่น ก็เป็น โลภมูลจิตทิฏฐิคตวิปปยุตต์ ที่ไม่มีมานเจตสิกเกิดร่วมด้วย แต่ถ้ามีความสำคัญตน เช่น ต้องรับประทานอาหารหรือดื่มสุราที่มีราคาแพงกว่าผู้อื่น ก็เป็นโลภมูลจิตทิฏฐิคตวิปปยุตต์ที่มีมานเจตสิกเกิดร่วมด้วย ทิฏฐิเจตสิกและมานเจตสิกไม่เกิดร่วมกัน เพราะอาการของความเห็นผิดจากความเป็นจริงกับอาการของความสำคัญตนจนเปรียบเทียบกับผู้อื่นนั้นเข้ากันไม่ได้ เช่นเห็นผิดว่า บาปบุญไม่มีหรือมีคน มีสัตว์จริงๆ ไม่ใช่สมมติขึ้น กับความถือตัวว่า เราเก่งกว่า สวยกว่า หรือรวยกว่าเขาเป็นอาการของสภาพธรรมคนละอย่างซึ่งเข้ากันไม่ได้