วิขัมภนปหาณ

วิขัมภนปหาณ

วิขมฺภน (การข่ม การหยุด) + ปหาน (ละ สละ)

การละด้วยการข่มไว้ หมายถึง การละกิเลสโดยการข่มหรือกดไว้ด้วยฌานจิตซึ่งเป็นมหัคคตกุศล เหมือนดังการนำก้อนหินไปทับหญ้าหญ้า ก็จะหยุดการเจริญเติบโต แต่เมื่อนำก้อนหินออกหญ้าก็เจริญงอกงามดังเดิม ฉะนั้นขณะที่เข้าฌาน กิเลสขั้นปริยุฏฐานไม่สามารถเกิดขึ้นได้ แต่เมื่อออกจากฌานกิเลสก็สามารถเกิดได้อีก