สมถภาวนา

สมถภาวนา

สมถ (สงบ) +ภาวนา (การอบรม การเจริญ)

การอบรมความสงบ การเจริญความสงบให้มีขึ้น หมายถึง การอบรมจิตให้สงบจากกิเลสเป็นการเจริญสัมมาสมาธิ ซึ่งเรียกว่า “อารัมมณูปนิชฌาน” คือ เป็นการเพ่งอารมณ์ (หมายถึงอารมณ์ของสมถกรรมฐาน ๔๐ อย่าง) ผู้ที่เจริญสมถภาวนาต้องมีสติสัมปชัญญะ รู้ความต่างกันของจิตที่สงบและจิตที่ไม่สงบ จึงสามารถอบรมจิตให้สงบยิ่งขึ้น จากขณิกสมาธิเป็นอุปจารสมาธิจนถึงอัปปนาสมาธิ ซึ่งเป็นฌานจิตและสามารถอบรมให้เป็นฌานจิตขั้นสูงยิ่งขึ้นตามลำดับ

ผู้ที่ไม่ได้ปฏิสนธิพร้อมด้วยปัญญา คือ ไม่ได้เป็นติเหตุกปฏิสนธิ ไม่สามารถอบรมจิตให้สงบจนถึงฌานจิตได้