สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ

สอุปาทิเสสนิพพานธาตุ

ส (มี) + อุปาทิเสส (ขันธ์อันเป็นส่วนเหลือ) + นิพฺพาน (ออกจากตัณหา ความดับ) +ธาตุ (สภาพที่ทรงไว้ ความไม่ใช่สัตว์ บุคคล)

ธาตุคือนิพพานอันเป็นสภาพที่ดับกิเลสโดยยังมีขันธ์เหลืออยู่ หมายถึง การดับกิเลสโดยสิ้นเชิงของพระอรหันต์ (กิเลสนิพพาน) โดยที่ยังดำรงขันธ์อยู่ ยังมีการเสวยสุข-ทุกข์ตามอำนาจของกรรมเก่า แต่เหตุที่จะทำให้เกิดกรรมใหม่ คือกิเลสและกุศลจิต อกุศลจิต ได้สิ้นไปหมดแล้ว พระอรหันต์จึงดำรงชีวิตอยู่เปรียบเหมือนลูกจ้างที่รอเวลาเลิกงานเพื่อรับค่าจ้าง ฉะนั้น คือรอเวลาที่จะปรินิพพาน เพื่อความสุขที่เป็นนิจนิรันดร์ไม่มีการเวียนว่ายไปในสังสารวัฏฏ์อีกต่อไป