คันถะ ๔....อภิชฌากายคันถะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น.

แนวทางเจริญวิปัสสนา ครั้งที่ ๑๓๔ บรรยายโดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

ต่อไปก็เป็นอกุศลธรรมที่ทำกิจเป็น คันถะเป็นเครื่องผูกอกุศลเจตสิกมี ๑๔ ประเภทก็จริงแต่ว่ามีกิจการงาน หน้าที่ ตามประเภทของตนๆ อย่างอกุศลธรรมที่เป็นเครื่องผูก ผูกไว้ มัดไว้ ได้แก่

อภิชฌากายคันถะ ๑

พยาปาทกายคันถะ ๑

สีลลัพพัตตปรมาสกายคันถะ ๑

อิทังสัจจาภินิเวสกายคันถะ ๑

อภิชฌากายคันถะ ได้แก่ ความยินดี พอใจ เพ่งเล็งทั่วไป ในอารมณ์ทั้งหลาย

ถ้าทราบเรื่องของ โลภะ จะเห็นได้ทีเดียวว่า ทำกิจทุกประการ ไม่ว่าจะเป็น อาสวะ สะสม หมักดองไว้ โลภะก็ทำกิจนั้น หรือ ว่า โอฆะ กั้นไว้ไม่ให้พ้นไปจากวัฏฏะ โลภะ ก็ทำกิจนั้น

เป็น โยคะ เป็นเครื่องที่ตรึงไว้ ประกอบไว้ โลภะก็ทำกิจนั้นเป็นคันถะ เป็นเครื่องผูกมัดไม่ให้พ้นไป โลภะก็ทำกิจนั้น

แต่ว่าในหมวดคันถะ ไม่ได้แบ่งแยกเป็น กามหรือภวะ

แต่รวมเป็น อภิชฌากายคันถะ หมายความถึง ความยินดีพอใจ เพ่งเล็งทั่วไปในอารมณ์ทั้งหลายได้แก่ โลภเจตสิกที่เกิดกับโลภมูลจิตทั้ง ๘ ดวง

ที่สงเคราะห์โดยนัยของการศึกษาขั้นปริยัติ และโดยนัยของการปฏิบัติก็เพื่อที่จะให้ทราบเรื่องของ จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน

ทุกท่านมีจิต แต่จิตของท่านในวันหนึ่งๆ เป็นจิตประเภทใดบ้าง ถ้าสติไม่เกิดขึ้น ไม่ระลึกรู้ ก็จะไม่ทราบลักษณะของสภาพธรรมนั้นๆ

จิตตานุปัสสนสติปัฏฐาน หมายถึงสติ ที่รู้ลักษณะสภาพของจิตบ่อยๆ เนืองๆ จึงจะเห็นจิตในจิตไม่ยึดถือ ว่าสภาพธรรมเป็น ตัวตน สัตว์ บุคคล ไม่ว่าจะเป็นจิตใดๆ ทั้งสิ้นแม้ว่า สราคจิตเกิดขึ้น ก็จะต้องระลึกรู้

ขออนุโมทนา

ขออุทิศกุศลแด่คุณพ่อ คุณแม่

และสรรพสัตว์