ติกิจฉสูตร - ยาถ่ายของพระอริยะ - o๑ เม.ย. ๒๕๔๙

[เล่มที่ 38] พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสก-เอกาทสกนิบาต เล่ม ๕ - หน้าที่ 350

๘. ติกิจฉสูตร

ว่าด้วยยาถ่ายของพระอริยะ

[๑๐๘] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย แพทย์ทั้งหลายย่อมให้ยาถ่าย เพื่อบำบัดอาพาธอันมีดีเป็นสมุฏฐานบ้าง เพื่อบำบัดอาพาธอันมีเสมหะเป็น สมุฏฐานบ้าง เพื่อบำบัดอาพาธอันมีลมเป็นสมุฏฐานบ้าง ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ยาถ่ายนั่นมีอยู่ เรามิได้กล่าวว่า ไม่มี ก็แต่ว่ายาถ่ายนี้นั้นแล ย่อมสำเร็จบ้าง ย่อมเสียผลบ้าง

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็เราจักแสดง ยาถ่ายอันเป็นของพระอริยะ ที่สำเร็จผลอย่างเดียว ไม่เสียผล ที่สัตว์ทั้งหลายพระผู้มีความเกิดเป็นธรรมดาอาศัยแล้ว ย่อมพ้นจากความเกิด ผู้มี ความแก่เป็นธรรมดา ย่อมพ้นจากความแก่ ผู้มีความตายเป็นธรรมดา ย่อมพ้นจากความตาย ผู้มีความโศก ความร่ำไร ความทุกข์ ความโทมนัส และความคับแค้นใจเป็นธรรมดา ย่อมพ้นจากความโศก ความร่ำไร ความทุกข์ ความโทมนัส และความคับแค้นใจ เธอทั้งหลายจงฟังยาถ่ายนั้น จงใส่ใจให้ดี เราจักกล่าว ภิกษุเหล่านั้นทูลรับพระผู้มีพระภาคเจ้า

พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ยาถ่าย อันเป็นของพระอริยะ ที่สำเร็จผลอย่างเดียว ไม่เสียผล ที่สัตว์ทั้งหลาย ผู้มีความเกิดเป็นธรรมดาอาศัยแล้ว ย่อมพ้นจากความเกิด . . . จากความ โศก ความร่ำไร ความทุกข์ ความโทมนัส และความคับแค้นใจเป็นไฉน ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีความเห็นชอบ ถ่ายความเห็นผิดออก และ ถ่ายอกุศลธรรมอันลามกมิใช่น้อย ที่เกิดขึ้นเพราะความเห็นผิดเป็นปัจจัย ออก ส่วนกุศลธรรมทั้งหลายมิใช่น้อย ย่อมถึงความเจริญบริบูรณ์ เพราะ ความเห็นชอบเป็นปัจจัย

[เล่มที่ 38] พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสก-เอกาทสกนิบาต เล่ม ๕ - หน้าที่ 351

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีความดำริชอบ ถ่ายความดำริผิดออก

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีการเจรจาชอบ ถ่ายการเจรจาผิดออก

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีการงานชอบ ถ่ายการงานผิดออก

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีการเลี้ยงชีพชอบ ถ่ายการเลี้ยงชีพผิดออก

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีความพยายามชอบ ถ่ายความพยายามผิดออก

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีความระลึกชอบ ถ่ายความระลึกผิดออก

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีความตั้งใจมั่นชอบ ถ่ายความตั้งใจมั่นผิดออก

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มีความรู้ชอบ ถ่ายความรู้ผิดออก

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคลผู้มี ความหลุดพ้นชอบ ถ่ายความหลุด พ้นผิดออก และถ่ายอกุศลธรรมอันลามกมิใช่น้อย ที่เกิดขึ้นเพราะความหลุดพ้นผิดเป็นปัจจัยออก ส่วนกุศลธรรมมิใช่น้อย ย่อมถึงความเจริญ บริบูรณ์ เพราะความหลุดพ้นชอบเป็นปัจจัย

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ยาถ่ายอันเป็นของพระอริยะนี้นั้นแล ที่สำเร็จ ผลอย่างเดียว ไม่เสียผล ที่สัตว์ทั้งหลายผู้มีความเกิดเป็นธรรมดาอาศัยแล้ว ย่อมพ้นจากความเกิด ผู้มีความแก่เป็นธรรมดา ย่อมพ้นจากความแก่ ผู้มีความตายเป็นธรรมดา ย่อมพ้นจากความตาย ผู้มีความโศก ความร่ำไร ความทุกข์ ความโทมนัส และความคับแค้นใจเป็นธรรมดา ย่อมพ้นจาก ความโศก ความร่ำไร ความทุกข์ ความโทมนัส และความคับแค้นใจได้

จบติกิจฉสูตรที่ ๘

อรรถกถา ติกิจฉสูตรที่ ๘

ติกิจฉสูตรที่ ๘ พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้.

บทว่า วิเรจน ได้แก่ ยาถ่ายโทษออก

บทว่า วิริตา โหติ ได้แก่ กำจัดออก

จบอรรถกถา ติกิจฉสูตรที่ ๘

This is a good sutta. The comparison of Samma Magga (eightfold path) to a cleansing medicine makes it easier to understand. This medicine does not only cure sickness, but also eradicate all defilements (Kilesa) which are the causes of all sufferings.

Cheers!

อนุโมทนาบ้านธรรมะค่ะ

ถ้า วันเสาร์ นี้พี่ชายไปเชียงใหม่ จะมาฟังนะคะ

ยังมีโรค (กิเลส) กลุ้มรุมนานา เพราะรับยาขาดๆ หายๆ ทานบ้างไม่ทานบ้าง ไม่ประพฤติตามแพทย์แนะนำ จึงยังเป็นคนไข้ที่ สามวันดี สี่วันไข้ เป็นพระสูตรที่ซาบซึ้ง

ขออนุโมทนาค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น