จิตดวงแรก สะสมกรรม สืบต่อ ไม่ดับ หรือจิตดับไป

จิตทุกดวงเมื่อเกิดขึ้นแล้วตั้งอยู่ชั่วขณะแล้วก็ดับไป วิบากจิตเกิดขึ้นเพราะมีกรรมเป็นปัจจัย อกุศลจิตเกิดขึ้นไม่มีกรรมเป็นปัจจัย กุศลจิตเกิดขึ้นไม่มีกรรมเป็นปัจจัย กิริยาจิตเกิดขึ้นไม่มีกรรมเป็นปัจจัย

ลักษณะของจิตประการหนึ่ง ชื่อว่าจิต เพราะเป็นธรรมชาติอันกรรม กิเลส สั่งสมวิบากคือการเกิดขึ้นวนเวียนไป เพราะมีกิเลสยังเป็นปัจจัยให้ทำกรรม และเมื่อทำกรรมแล้วย่อมได้รับผลของกรรม กุศลธรรมและอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นดับไปแล้ว สะสมสืบต่อในจิตขณะต่อไป แม้ว่าจิตเกิดขึ้นแล้วดับไป แต่การดับของจิตดวงก่อน เป็นปัจจัยให้จิตดวงต่อไป เกิดขึ้นสืบต่อทุกอย่างที่สะสมอยู่ในจิตดวงก่อน จิตที่เกิดสืบต่อนั้นจึงเกิดขึ้นเพราะจิตดวงก่อนเป็นปัจจัย ดังองค์ของปฏิจจสมุปปาทที่ว่า อวิชชาเป็นปัจจัยแก่สังขาร (อภิสังขาร คือเจตนาเจตสิกเกิดกับอกุศลจิตและโลกียกุศลจิต) สังขารเป็นปัจจัยแก่วิญญาณ เป็นต้น จิต เจตสิกและรูป เป็นสังขารธรรมเกิดเพราะปัจจัยปรุงแต่ง ไม่เที่ยงเกิดแล้วดับไป สิ่งที่เกิดแล้วดับไปจึงเป็นทุกข์ ไม่มีใครบังคับบัญชาได้ ไม่ใช่ของใคร จึงเป็นอนัตตา