ขณะที่ฝันสติสัมปชัญญะเกิดได้ไหม

ผู้ถาม ถ้าเป็นเรื่องราวของสภาพธรรมที่ได้สนทนาธรรมกัน หรือในขณะที่นอนหลับแล้วฝัน สติสัมปชัญญะก็เกิดไม่ได้เลย

สุ. เวลาไม่ฝัน สติสัมปชัญญะเกิดหรือเปล่า

ผู้ถาม เกิดบ้างไม่เกิดบ้าง

สุ. เพราะฉะนั้นก็เป็นของธรรมดา ตอนไม่เกิดบ้างเป็นตอนที่ฝันได้ไหม

ผู้ถาม ได้

สุ. ก็ธรรมดาอีกว่าจะไม่เกิดตอนไหน

ผู้ถาม แต่ในขณะที่ฝัน สติสัมปชัญญะคงไม่มีโอกาสที่จะเกิดเลย เพราะว่ามันเป็นเรื่องราวของนึกคิดมากกว่า

สุ. ถ้าเราไม่ใช้คำว่า “ฝัน” สติสัมปชัญญะสามารถจะเกิดทางมโนทวารได้ไหม

ผู้ถาม ถ้าอย่างนี้ได้

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 181