ฝันแล้วคิด ต่างจากเวลาเห็นแล้วคิด
ผู้ถาม ขณะฝันไม่มีสิ่งที่ปรากฏทางตาใช่ไหม
สุ. แน่นอน เพราะใช้คำว่า “ฝัน” ไม่ใช้คำว่า “เห็น”
ผู้ถาม และก็ไม่มีเสียงที่ปรากฏทางหูด้วย
สุ. เพราะเหตุว่าจิตได้ยินไม่ได้เกิด ถ้าจิตได้ยินเกิด ไม่ใช่ฝัน กำลังเห็น เฉพาะเห็นขณะนี้ฝันหรือเปล่า
ผู้ถาม เห็นขณะนี้เหมือนฝัน เพราะไม่มีสิ่งที่ปรากฏทางตา
สุ. แน่ใจหรือ เห็นขณะนี้ เดี๋ยวนี้ ฝันหรือเห็น
ผู้ถาม จริงๆ โดยสภาพเป็นจริงก็ไม่ได้ฝันตื่น เมื่อไหร่ฝัน
ผู้ถาม ทราบค่ะ
สุ. แล้วเดี๋ยวนี่เป็นอะไร หลับ หรือตื่น หรือฝัน
ผู้ถาม ตื่น
สุ. เพราะอะไร
ผู้ถาม เพราะไม่ได้ฝัน
สุ. เพราะอะไร
ผู้ถาม เพราะมีสิ่งที่ปรากฏทางตา
สุ. แต่จริงๆ ทวารหนึ่งคือทวารใจ มโนทวาร จะเห็นได้ว่าเกิดบ่อยมาก เพราะเหตุว่าขณะนี้หลังจากที่เห็นแล้วคิด ถูกต้องไหม แล้วเวลาฝันคิดหรือเปล่า
ผู้ถาม คิด
สุ. แต่เวลาฝันแล้วคิด ต่างกับเวลาเห็นแล้วคิด เพราะขณะนี้เห็นแล้วคิดตามสิ่งที่ปรากฏทางตา แต่ในขณะฝันไม่มีสิ่งปรากฏทางตาเลย คิดหมดเลย เรื่องราวต่างๆ แล้วก็ดูความวิจิตรของความคิด เราคิดอะไรในฝันหรือว่าเราฝันเห็นอะไรก็ตามแต่ ทั้งหมดคือความทรงจำจากการเห็นบ้าง ได้ยินบ้าง ได้กลิ่นบ้าง ลิ้มรสบ้าง รู้สิ่งที่กระทบสัมผัสบ้าง รวมทั้งสิ่งซึ่งเราอาจจะคิดว่าแล้วเราเห็นหรือเปล่าใช่ไหม แต่เราฝันได้แต่พอตื่นขึ้นมาไม่เห็น ถ้าฝันว่าเหาะได้ หรือฝันว่าเห็นคนเหาะ ไม่ได้ปิดกั้นเลยว่าฝันไม่ได้ใช่ไหม ฝันเห็นคนเหาะก็มี หรือฝันว่าเหาะก็มี แล้วตื่นแล้วจะเห็นคนเหาะไหม เห็นไหมนี่ก็แสดงให้เห็นว่าความทรงจำของเราจากทุกสิ่งทุกอย่าง ทำให้เรารู้ได้ว่าเราไม่สามารถจะรู้ได้เลยว่าขณะต่อไปจะคิดอะไร ตัวอย่างคือฝัน คืนนี้ก็ไม่รู้ว่าจะฝันอะไรฉันใด ขณะนี้กำลังเห็นรู้ว่าเห็น แต่หลังจากเห็นแล้วจะคิดอะไร ไม่มีใครสามารถจะรู้ได้ นี่คือความเป็นอนัตตา สภาพที่เป็นอนัตตา ศึกษาเพื่อให้เข้าถึงความเป็นอนัตตา เพื่อที่จะได้รู้จริงๆ ว่าไม่มีเรา เพื่อที่จะดับสักกายทิฏฐิก่อนที่จะดับกิเลสอื่นได้ ถ้าสักกายทิฏฐิยังไม่ได้ดับ กิเลสอื่นก็ดับไม่ได้เลย
ผู้ถาม อย่างเห็นขณะนี้เห็นท่านอาจารย์ ถ้าฝันเห็นท่านอาจารย์ การเห็นท่านอาจารย์ในขณะนี้กับการเห็นท่านอาจารย์ในฝันก็เหมือนกัน
สุ. เหมือนหรือ ในฝันเห็นใส่เสื้อสีอะไร
ผู้ถาม เสื้อสีชมพู
สุ. นึกเอาใช่ไหม แต่ความฝันจริงๆ จะเป็นสีอะไรก็แล้วแต่ความทรงจำ และความคิดซึ่งต่างไปทุกขณะเลย เดี๋ยวนี้คิดอย่างนี้ ต่อไปคิดอะไรไม่รู้แล้ว รู้ได้ยังไง ถ้าเป็นอย่างนั้น ก่อนจะตายก็รู้สิ แล้วก็เลือกสิ่งที่ดีๆ ก่อนจะตาย
ผู้ถาม แล้วการเห็นในกระจกกับเห็นในสภาพเป็นจริง
สุ. เห็นเปลี่ยนไม่ได้ หลังจากเห็นแล้วคิดได้ทุกอย่าง
ผู้ถาม จากการศึกษา เข้าใจว่ารูปทุกอย่างมีอากาศธาตุแทรกคั่นอยู่ แล้วก็เกิดดับด้วย
สุ . รูปทุกอย่าง หมายความว่าอย่างไร
ผู้ถาม รูปทุกอย่างๆ เช่นกระดาษ
สุ. ความละเอียด รูปเกิดพร้อมกันอย่างน้อยที่สุด ๘ รูป แล้วอากาศธาตุคั่นระหว่างกลาปแต่ละกลาป บางกลุ่มหรือกลาปอาจจะมีมากกว่า ๘ รูป เพราะฉะนั้นไม่ได้ไปคั่นตัวรูป แต่คั่นกลุ่มของรูปซึ่งเล็กที่สุดซึ่งแยกออกอีกไม่ได้แล้ว อย่างน้อยสุด ๘ รูป
ผู้ถาม จริงๆ แล้วมันก็เกิดดับอยู่ตลอดเวลา
สุ. ทยอยกันเกิด ทยอยกันดับด้วย
ที่มา ...