โทษของโมหะที่ไม่รู้
ผู้ถาม ในชีวิตประจำวันที่เราอยู่กับจิตที่เป็นอกุศล เรามองไม่เห็นโทษเลยจริงๆ โดยเฉพาะโลภะ แม้แต่ควยามโกรธด้วยซ้ำ เราก็โกรธซ้ำแล้วซ้ำอีกเพราะเราไม่เห็นโทษ เป็นโทษอย่างไร
สุ. ถ้าเรามีปัญญามากขึ้น เราก็จะรู้ว่าอะไรเป็นเหตุให้โทสะเกิด ทุกคนอยากจะไม่มีโทสะ อยากจะดับโทสะหรือคลายโทสะ แต่ไม่รู้เหตุว่าอะไรทำให้เกิดโทสะ ตอนนี้ทราบใช่ไหมจากการศึกษา เห็นโทษหรือยังของสิ่งที่ทำให้เกิดโทสะ
ผู้ถาม คิดว่าเป็นโลภะคือไม่ได้ดั่งใจก็เลยโกรธซึ่งพอศึกษาธรรมมาจะเรียกว่าปัญญา ก็คือแค่ความคิดที่เปลี่ยนไป เมื่ออดีตเราจะคิดว่าคนอื่นทำให้เราโกรธ แต่ปัจจุบันเราจะเริ่มเข้าใจแล้วว่าโทสะที่เกิดๆ จากความไม่ได้ในสิ่งที่เราปรารถนาหรือไม่เป็นอย่างที่เราคิดก็ทำให้เราโกรธ แต่ก็ยังไม่เห็นโทษ
สุ. ลึกไปกว่านั้นอะไรทำให้เกิดโลภะ เพราะความไม่รู้ เพราะฉะนั้นถ้ายังมีความไม่รู้อยู่ตราบใดที่จะให้ไม่มีโลภะ ไม่มีโทสะ ไม่มีโมหะ เป็นไปไม่ได้เลย จึงกล่าวว่าไม่เห็นโทษของโลภะเพราะไม่รู้ แล้วตอนนี้เห็นโทษของอะไรมาก
ผู้ถาม โ ทษของโทสะกับโทษของโมหะ ที่เพราะว่าเราไม่รู้ และมีแต่ความทุกข์ ความไม่สบายใจ
สุ. โทษของโมหะที่ไม่รู้จึงทำให้ยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นเรา ตราบใดที่มีเราต้องมีทุกข์มากๆ กับเราตัวนี้แหละ ทั้งนามธรรม และรูปธรรม อยากจะให้เป็นอย่างนั้นอยากจะให้เป็นอย่างนี้ รูปก็อยากจะให้เป็นอย่างนั้นเป็นอย่างนี้ด้วยแต่เช้า รูปของเรามีความติดในรูปแค่ไหน โลภะ ตัณหามากแค่ไหน ไม่ได้หยุดไปเลยแล้วก็ยังมีการยึดถืออย่างเหนียวแน่นว่าเป็นเราด้วย เพราะฉะนั้นปัญญาก็ต้องเข้าใจให้ถูกต้องว่าการที่จะดับกิเลสต้องตามลำดับขั้น ต้องมีปัญญาที่จะรู้ความจริงว่าธรรมไม่ใช่เรา จึงสามารถที่จะดับการยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นตัวตนได้ก่อน แล้วจึงจะสามารถดับกิเลสต่อๆ ไปได้
ที่มา ...