สามารถรู้อะไรได้แค่ไหน
ก็ขอร่วมสนทนาว่า มีใครอยากรู้ไหมคะว่า กำลังเห็นขณะนี้เป็นกุศลวิบาก หรือเป็นอกุศลวิบาก เพราะว่าถึงจะอย่างไรก็ไม่สามารถบอกได้ ชั่ว ๑ ขณะที่เกิดแล้วก็ดับไปอย่างรวดเร็วก่อนที่จะเกิดความพอใจหรือไม่พอใจในสิ่งที่ปรากฏ เพราะฉะนั้นไม่ใช่วิสัยที่จะรู้ได้ แต่พระอรหันต์สัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ความจริงว่า แม้แต่ขณะที่เห็น ซึ่งคนอื่นไม่สามารถจะรู้ได้ว่า จิตเห็น เป็นผลของกรรมอะไร แต่ชั่ว๑ขณะนั้นก็ต้องเกิดตามกรรม ถ้าเป็นอกุศลกรรม ขณะนั้นก็เป็นอกุศลวิบาก ถ้าเป็นกุศลกรรม ขณะนั้นก็เป็นกุศลวิบาก
เพราะฉะนั้นจึงรู้ตัวเองตามฐานะว่า เราสามารถจะรู้อะไรได้แค่ไหน เพื่อจะให้มีความเข้าใจด้วยตัวเอง เพราะได้ยินคำว่า “มโนวิญญาณ” และจำนวนต่างๆ ก็ควรจะเป็นว่า เมื่อรู้จักจิตไหน ก็ควรจะรู้ว่า จิตนั้นเป็นวิญญาณประเภทไหน อย่างเช่นมโนวิญญาณ เป็นจิตที่สามารถรู้อารมณ์ทางใจได้ อันนี้เป็นคำจำกัดความ ซึ่งจะรู้ได้ทั้ง ๕ ทวาร ๖ ทวาร หรืออะไรก็แล้วแต่ หรือไม่อาศัยทวารเลย แต่ว่าจิตใดก็ตามที่สามารถจะรู้อารมณ์ทางใจได้ อันนั้นเป็นมโนวิญญาณ
ที่มา ...