ไม่เคยระลึกได้ว่า ขณะนี้เป็นเพียงสิ่งที่ปรากฏทางตา
สุกัญญา ขณะที่กำลังเห็นท่านอาจารย์ เลยเห็นแล้ว
สุ. เพราะว่าเห็น ไม่ใช่ได้ยิน ไม่ใช่คิด เห็นคือเห็น ชั่ว ๑ ขณะที่เห็น
สุกัญญา เพราะฉะนั้นขณะที่กำลังเห็น โดยการตรึกหรือคิดนึก เมื่อเรามองเห็นเป็นดอกไม้ หรือมองเห็นสิ่งสวยๆ งามๆ อันนี้ก็เลยลักษณะปรมัตถธรรมแล้ว ก็เลยไม่ใช่เป็นกำลังเห็น
สุ. ถ้ามีความเข้าใจที่ถูกต้องว่า สภาพธรรมเกิดแล้วดับ เร็วที่สุด เกินที่จะประมาณได้ แต่ไม่ได้หมายความว่า สภาพธรรมนั้นไม่ได้เกิดขึ้นปรากฏให้รู้ แต่จะรู้อันไหน เราไม่สามารถที่จะบอกได้ เพราะการเกิดดับสืบต่ออย่างรวดเร็ว มิฉะนั้นวันคืนจะปรากฏเหมือนต่อกันไปสนิทเลยไหมคะ ทั้งๆ ที่เกิดดับอยู่ตลอด ขณะที่กำลังเห็น ไม่ใช่ขณะที่กำลังได้ยินเลย ไกลกันด้วย แต่เพราะการเกิดดับสืบต่ออย่างเร็ว ก็เสมือนว่าไม่มีอะไรคั่นเลย ทุกอย่างเป็นไปตามปกติอย่างรวดเร็ว เหมือนไม่มีการเกิดดับ
สุกัญญา ท่านอาจารย์กล่าวว่า ขณะคิดนึก เคยพิจารณาบ้างไหม? กว่าจะรู้ตัวว่า คิดอยู่ตลอดเวลาก็นานมาก แม้ปัจจุบันก็ยังไม่รู้ตัวเลย
สุ. ค่ะ เพราะฉะนั้นธรรมพิสูจน์ด้วยตัวเอง ใช่ไหมคะ แม้ความจริงจะเป็นอย่างนี้ แต่กว่าจะค่อยๆ รู้ ต้องอาศัยการฟัง การเข้าใจ เป็นปัจจัยที่จะทำให้มีความเข้าใจถูกต้อง ตามลำดับขั้นของการเข้าใจ
สุกัญญา จริงๆ มันเป็นสภาพปกติหรือเปล่าคะ
สุ. ความคิดใครก็ยับยั้งไม่ได้ แล้วแต่ปัญญาที่จะรู้ว่า ขณะนั้นก็เป็นสภาพธรรมเท่านั้นเอง ยังกังวลอยู่ตราบใด ยังไม่รู้อยู่ตราบใด ก็จะปั่นป่วนไปอยู่ตราบนั้น แต่ถ้ารู้ว่า เพียงเกิดแล้วก็หมดไปแล้ว ขณะนี้ไม่มีแล้ว ใครจะไปผ่านประสบการณ์อะไร ตอบไม่ได้ ไม่รู้ว่ามันคืออะไร อย่างไร ก็ตามแต่ ยังกลับไปหาคำตอบ อยากจะให้ใครมาบอก จะชี้แจงสักเท่าไร สิ่งนั้นก็หมดไปแล้ว ทำไมไม่ระลึกถึงคำที่พระผู้มีพระภาคตรัสว่า “ไม่คำนึงถึงสิ่งที่ล่วงแล้ว” และสิ่งที่ยังไม่มาถึง เพราะขณะนี้มีสิ่งที่กำลังปรากฏให้ค่อยๆ เข้าใจถูก หมดแล้วค่ะที่คุณสุกัญญาถามเมื่อกี้นี้ เรื่องต่างๆ แต่มีเห็น แล้วก็มีได้ยิน นี่คือการที่จะเป็นปัจจัยให้สัมมาสติเกิด ไม่ข้ามลักษณะของสิ่งที่ปรากฏ เพราะว่าปกติ ที่คุณสุกัญญากล่าวว่า เห็นแล้วก็เป็นดิฉันบ้าง แล้วก็เป็นอย่างอื่นบ้าง คือ ขณะนั้นไม่มีการระลึกได้ที่จะรู้ว่า สิ่งที่ปรากฏก็เป็นเพียงสภาพที่สามารถปรากฏได้เท่านั้นเอง แต่กลายเป็นเรื่องราว เป็นบุคคลนั้นบุคคลนี้ใหญ่โตมากมาย เพราะไม่เคยที่จะเกิดระลึกได้ว่า ขณะนี้เป็นเพียงสิ่งที่ปรากฏทางตา เป็นลักษณะของธรรมอย่างหนึ่ง
เพราะฉะนั้นจึงต้องฟัง จนกว่าจะค่อยๆ เข้าใจขึ้น
ที่มา ...