ละการเห็นว่าเที่ยงได้อย่างไร
ผู้ฟัง ท่านอาจารย์จะช่วยอธิบายตรงนี้ได้ไหมครับว่า เห็นสิ่งที่ปรากฏทางตา แล้วก็ยึดถือว่าเป็นคนโน้นบ้าง คนนี้บ้าง คนนี้ดี คนนี้ไม่ดี เป็นดอกไม้ ใบหญ้า เป็นอะไร ชีวิตของเราส่วนใหญ่ก็อยู่ที่นึกคิดถึงเรื่องราวที่เห็นแล้วก็คิด เห็นแล้วก็คิด ชีวิตเป็นอย่างนี้ หรือครับ
สุ. ธรรมเป็นอย่างนี้ค่ะ
ผู้ฟัง ไม่มีการเปลี่ยนแปลง หรือครับ
สุ. พิสูจน์ได้ด้วยตัวเอง เป็นอย่างนี้ หรือเปล่า ถ้าเป็นอย่างนี้ จะให้เป็นอย่างอื่นได้ไหม
ผู้ฟัง แต่สิ่งที่เปลี่ยนแปลง กระผมเข้าใจว่า การเข้าใจขั้นการฟังก็เริ่มรู้ว่า ไม่ต้องเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตเลย
สุ. พระอรหันต์ทั้งหลายเห็นท่านพระอานนท์ จะเปลี่ยนให้เห็นท่านพระมหากัสสปะได้ไหมคะ
ผู้ฟัง คงไม่ได้ครับ
สุ. เพราะฉะนั้นสิ่งที่ปรากฏทางตา มี การรู้ความหมาย การจำได้ว่า สิ่งนั้นเป็นอะไร มี ความต่าง อยู่ที่ความเห็นผิด และความเห็นถูก ไม่ใช่จะไม่มีการเห็นอีกเลยต่อไปว่า บุคคลนั้นเป็นอะไร สิ่งที่ปรากฏเป็นอะไร แต่ความเห็นถูกเพิ่มขึ้น ที่จะละการเห็นว่าเที่ยง การไม่รู้ลักษณะของสิ่งที่ปรากฏ การไม่รู้ว่าสภาพธรรมเป็นธรรมซึ่งหลากหลายมาก เกิดดับสืบต่อตั้งแต่เกิดจนตายทุกภพชาติ
ผู้ฟัง ท่านอาจารย์จะช่วยขยายความละเอียดตรงนี้ได้ไหมครับว่า ในขณะที่เห็นสิ่งที่ปรากฏทางตาแล้ว มีความเห็นผิด หรือมีความเห็นถูก ต่างกันอย่างไร บ้างครับ
สุ. คุณประทีปเห็นอะไร
ผู้ฟัง ขณะนี้ก็เห็นท่านอาจารย์ เห็นดอกไม้
สุ. ถูก หรือผิด
ผู้ฟัง จากการศึกษาเห็นผิดครับ
สุ. ค่ะ นี่คือความต่างของเห็นถูกกับเห็นผิด
ผู้ฟัง ถ้าอย่างนั้นก็เป็นคนละขณะที่เห็นแล้วก็คิด เห็นแล้วก็คิด จนกว่าวันใดวันหนึ่งเห็นแล้วไม่คิด เห็นแล้วก็รู้ลักษณะของสิ่งที่ปรากฏทางตา
สุ. เข้าใจขึ้นๆ ๆ ก็จะถึงกาลที่มีการรู้ลักษณะนั้นได้
ผู้ฟัง ถ้าอย่างนั้นแล้ว สภาพธรรมใดที่ปรากฏ ถ้ามีความเข้าใจตรง แล้วเห็นตรง ถูกต้องตามที่ได้ศึกษามา ก็แสดงว่า ความเข้าใจทำหน้าที่ที่จะรู้ตรงลักษณะที่กำลังปรากฏ
สุ. นั่นคือธรรมทั้งหมด ไม่ใช่เรา รู้ว่า ธรรมเป็นธรรม
ที่มา ...