วิถีจิตแรกเป็นกิริยาจิต
ท่านอาจารย์ วิถีจิตแรกเป็นกิริยาจิต คุณเด่นพงศ์มีไหมคะ กิริยาจิต
ผู้ฟัง มีครับ ทีนี้ก็เหมือนกัน บางทีเราก็จำว่า กิริยาจิตเป็นจิตของพระอรหันต์
ท่านอาจารย์ ส่วนใหญ่นะคะ พระอรหันต์มีกิริยาจิตกับวิบากจิต ไม่มีกุศลจิต และอกุศลจิต แต่ผู้ที่ไม่ใช่พระอรหันต์ มีกุศลจิต อกุศลจิต วิบากจิต และกิริยาจิตเพียง ๒ ประเภท คือ กิริยาจิตแรกทางปัญจทวาร รู้อารมณ์ที่กระทบทางหนึ่งทางใดใน ๕ ทวารได้ จึงชื่อว่า “ปัญจทวาราวัชชนจิต” ทุกคนมี พระอรหันต์ก็มี แต่เวลาที่เสียงไม่ได้มากระทบหู กลิ่นไม่ได้มากระทบจมูก ตื่นแล้วคิดเรื่องอะไรก็ได้ ขณะนั้นมโนทวาราวัชชนจิตเป็นวิถีจิตแรก
เพราะฉะนั้นผู้ที่ไม่ใช่พระอรหันต์ ก็จะมีกิริยาจิตเพียง ๒ ประเภท ซึ่งรู้อารมณ์เป็นขณะแรกทางปัญจทวาร เป็นปัญจทวาราวัชชนจิต และคิดนึกรู้อารมณ์ขณะแรกทางใจ เป็นมโนทวาราวัชชนจิต ดีไหมคะ มีกิริยาจิตด้วย ดี หรือไม่ดีคะ
ผู้ฟัง ก็มีเดี๋ยวเดียว
ท่านอาจารย์ มีเดี๋ยวเดียว และไม่ใช่กิริยาที่เป็นโสภณด้วยค่ะ ไม่ประกอบด้วยโสภณเจตสิก เพียงเกิดขึ้นทำหน้าที่ของวิถีจิตแรกที่จะทำให้วิถีจิตต่อๆ ไปเกิดขึ้น
ผู้ฟัง กุศลวิบาก อกุศลวิบาก เป็นชาติวิบาก ไม่ใช่ชาติกุศล ไม่ใช่ชาติอกุศล
ท่านอาจารย์ ถูกต้อง แต่ที่ใช้คำว่า “กุศลวิบาก” เพราะเป็นวิบากของกุศล ถ้าใช้คำว่า “อกุศลวิบาก” เพราะเป็นวิบากของอกุศล
ที่มา ...