มรณาสันนวิถี
ผู้ฟัง ปกติชวนจิตมี ๗ ขณะ ใช่ไหมคะ แต่เท่าที่ทราบถ้าสลบมีแค่ ๖ ขณะ ถ้าจะตายก็มี ๕ ขณะ ทีนี้เรียนถามว่า ขณะที่จะตายก็มี ๕ ขณะ แล้วหลังจากชวนะนั้นจบไป ๕ ขณะจุติเกิด อันนี้เป็นคำถามแรกค่ะ ถูกไหมคะ
อ.วิชัย ก็กล่าวถึงมรณาสันนวิถี หมายถึงวิถีจิตก่อนที่จุติจิตจะเกิด ถ้าชวนะดับแล้ว ไม่มีตทาลัมพนะหรือภวังค์เกิดคั่นสืบต่อ จุติจิตก็สามารถเกิดต่อได้ขณะนั้น หรือว่าจะมีภวังค์คั่น แล้วจุติจิตเกิด ก็ได้เหมือนกัน หรือตทาลัมพนะก็ได้เหมือนกัน
ผู้ฟัง และที่กล่าวว่า การที่จะเป็นกุศลหรืออกุศลที่เกิดก่อนตาย ตรงนี้ใช่ไหมคะที่ชวนะที่เรากล่าวเมื่อกี้ว่า ที่มี ๕ ขณะ จะเป็นโลภะ หรือว่าเป็นมหากุศลญาณสัมปยุตต์ หรือวิปปยุตต์ ตรงนี้หรือเปล่าที่เป็นจุดชี้ว่าจะไปเกิดนรก สวรรค์
อ.วิชัย ต้องพิจารณาว่า ขณะก่อนใกล้จะตายก็จะมีนิมิตปรากฏ แล้วแต่ว่าจะมีกุศลกรรมหรืออกุศลกรรมที่ทำไว้แล้วในอดีตจะให้ผล ก่อนที่จุติจิตเกิดขึ้น และกรรมนั้นให้ปฏิสนธิในภูมิต่างๆ ต้องมีกรรมในอดีตที่กระทำแล้ว ดังนั้นเมื่อใกล้จะตาย ก็จะมีนิมิตของกรรมที่กระทำในอดีตปรากฏ หรือคติที่จะเกิด หรือนิมิตคือเครื่องมือในการกระทำกุศลกรรมหรืออกุศลกรรมปรากฏ ดังนั้นปฏิสนธิที่จะเกิดในภูมิต่อไป ต้องหมายถึงกรรมในอดีตที่กระทำไว้แล้วที่จะให้ผล เพราะฉะนั้นก่อนที่จุติจิตจะเกิด ก็จะมีนิมิตปรากฏ แล้วแต่ว่าจะเป็นกรรมนิมิต คตินิมิตอารมณ์ หรือกรรมนิมิตอารมณ์
ผู้ฟัง แล้วก็นิมิตต่างๆ เหล่านี้ เกิดกับจิตประเภทไหน
อ.วิชัย ก็แล้วแต่ว่าขณะนั้น ถ้าเป็นชวนจิต ถ้าหมายถึงอกุศลกรรมให้ผล ขณะชวนจิตก่อนจุติก็เป็นอกุศลจิต
ผู้ฟัง แล้วนิมิตก็เกิดพร้อมกันตรงนั้นเลยหรือไงคะ
อ.วิชัย นิมิตหมายถึงเป็นอารมณ์ของกุศลจิตหรืออกุศลจิต แล้วแต่กรรมที่กระทำในอดีตนั้นเป็นกุศลกรรม หรืออกุศลกรรม
ที่มา ...