จะศึกษาพระอภิธรรม จะใช้ตำราที่ไหน
ถ. ผมใคร่จะศึกษาพระอภิธรรม แต่ยังไม่ทราบว่า จะใช้ตำราที่ไหน
สุ. ตำราพระอภิธรรมมีมากที่เขียนกันไว้ ที่พิมพ์ก็มีมาก
ถ. ที่ควรใช้เป็นหลักได้ ผมกลัวว่าจะผิดเพี้ยน
สุ. ตำราคงไม่ผิด แต่ความเข้าใจธรรม การพิจารณาธรรมต้องละเอียด และในการศึกษา ควรจะพิจารณาในเหตุในผล ไม่ใช่เพียงแต่ท่องจำ หรือรู้จักชื่อเท่านั้น แต่ควรรู้ลักษณะของสภาพธรรมแต่ละอย่าง โดยชาติ โดยทวาร โดยอารมณ์ โดยกิจ เพื่อจะได้เห็นความเป็นอนัตตา และความแตกต่างกันจริงๆ ของลักษณะ สภาพธรรมแต่ละอย่าง
เช่น จักขุวิญญาณ มีสิ่งที่ปรากฏทางตาเป็นอารมณ์ สัมปฏิจฉันนจิตก็มี สิ่งที่ปรากฏทางตาเป็นอารมณ์ สันตีรณจิตก็มีสิ่งที่ปรากฏทางตาเป็นอารมณ์ โลภมูลจิตก็มีสิ่งที่ปรากฏทางตาเป็นอารมณ์ แต่เป็นจิตต่างประเภทกัน และ เกิดสลับกันไม่ได้ ต้องอาศัยปัจจัยแต่ละขณะ โดยสภาพที่เป็นอนันตรปัจจัย และสมนันตรปัจจัยว่า เมื่อจิตดวงนี้ดับแล้วเป็นปัจจัยให้จิตดวงต่อไปคือดวงนั้นเกิดขึ้น เป็นดวงอื่นไม่ได้ เช่น เมื่อจักขุวิญญาณดับไป จักขุวิญญาณเองเป็นอนันตรปัจจัย และสมนันตรปัจจัยให้เฉพาะสัมปฏิจฉันนจิตเกิดต่อ
ผู้ฟัง สำหรับปัญหานี้ อย่างคราวก่อนๆ ก็มีผู้ถามว่า ขอไม่เรียน ปรมัตถธรรม ๔ ได้ไหม เรื่องจิต เจตสิก รูป นิพพาน ความจริงคำตอบ คือ ไม่ได้ ถ้าจะเจริญวิปัสสนาต้องเรียน แต่เรื่องการเรียน ตัวผมเองศึกษาโดยฟังจาก ท่านอาจารย์ซึ่งเกือบจะบอกได้ว่าผู้เดียวเท่านั้น ไม่ได้ฟังจากที่อื่น แต่ความที่ฟัง มากๆ เข้า ปรมัตถธรรม ๔ ก็เข้าใจได้เอง ไม่ต้องห่วง ปรมัตถธรรม ๔ ที่ท่านอาจารย์สุจินต์บรรยายไว้ พอเพียงที่จะเจริญสติปัฏฐานได้ ผมขอยืนยันอย่างนี้
ที่มา ...