พิจารณาความละเอียดของกิเลส
มีท่านผู้ฟัง ๒ ท่านสนทนากัน ท่านผู้หนึ่งบอกว่า ตั้งแต่ท่านศึกษาพระธรรมรู้สึกว่า กุศลของท่านเกิดมาก และชีวิตของท่านก็เปลี่ยนแปลง คือ เป็นผู้ที่ดีขึ้นมาก ท่านพิจารณาสังเกตจากเหตุการณ์ต่างๆ ซึ่งถ้าเป็นในครั้งก่อนที่ยังไม่ได้ เข้าใจพระธรรม ท่านจะมีความประพฤติในทางอกุศล แต่เมื่อได้ศึกษาพระธรรม เข้าใจแล้ว แทนที่จะเป็นอกุศล ท่านก็เป็นกุศลเพิ่มขึ้น เพราะฉะนั้น ท่านก็กล่าวว่า ท่านรู้สึกว่าชีวิตของท่านเปลี่ยนแปลง
อีกท่านหนึ่งก็ศึกษาพระธรรม พิจารณาพระธรรมเหมือนกัน ท่านบอกว่า สำหรับตัวท่าน ยังไม่เห็นการเปลี่ยนแปลง ซึ่งก็เป็นไปได้ เพราะว่าท่านหนึ่ง เป็นผู้ที่พิจารณาเหตุการณ์ใหญ่ๆ บางเหตุการณ์ แต่อีกท่านหนึ่งเป็นผู้ที่พิจารณา ความละเอียดของจิต
เพราะฉะนั้น ทั้ง ๒ ท่านก็ถกเถียงกัน และมาเล่าให้ฟัง ซึ่งดิฉันก็ได้เรียนให้ ทั้งสองท่านทราบว่า สำหรับท่านที่พิจารณาเห็นว่าชีวิตของท่านเปลี่ยน ก็เป็น ความจริง จากประสบการณ์ในชีวิตของท่าน ซึ่งท่านสามารถเปลี่ยนอกุศล ในเหตุการณ์หนึ่งซึ่งเคยเป็นอกุศล ให้เป็นกุศลแทนที่จะเป็นอกุศล เช่น แต่ก่อน ท่านอาจจะเคยฆ่าสัตว์เล็กสัตว์น้อย และภายหลังท่านก็เลิก ไม่ฆ่า เพราะฉะนั้น ท่านก็บอกว่า ท่านเห็นว่าชีวิตของท่านเปลี่ยนเมื่อได้เข้าใจพระธรรมแล้ว
แต่อีกท่านหนึ่งก็เล่าให้ฟังว่า ท่านเป็นชาวต่างประเทศ ครั้งหนึ่งท่านอยู่ บ้านเช่าที่ฝั่งธนเดือนละ ๕๐๐ บาท ไม่มีอะไรเลย ด้วยความสงบ ด้วยความพอใจ ด้วยความสันโดษ แต่เวลาก็ล่วงไปจนกระทั่งในขณะนี้ท่านมีบุตร มีภรรยา มีบ้าน มีรถยนต์ มีทุกสิ่งทุกอย่างที่จะอำนวยความสะดวก ซึ่งเป็นภาระที่หนักมาก เพราะฉะนั้น ท่านพิจารณาแล้วไม่เห็นว่าชีวิตของท่านได้เปลี่ยนไปมากเท่าไร เพราะว่าในครั้งหนึ่งเคยเป็นผู้ที่เหมือนกับมีความพอใจ มีความสันโดษในชีวิตที่สงบ แต่แล้ว ในเวลาไม่นาน ท่านก็เป็นผู้ที่มีภาระ ต้องมีธุรกิจการงานต่างๆ มากมาย เพราะฉะนั้น สำหรับท่านก็เห็นลึกลงไปถึงกิเลสซึ่งยังไม่ได้ดับว่า ตราบใดกิเลสที่ยังไม่ได้ดับ ยังมีอยู่ ตราบนั้นกิเลสนั้นจะเป็นปัจจัยให้เหตุการณ์ในชีวิตของท่านซึ่งบางคนเข้าใจว่าได้เปลี่ยนไปบ้าง แต่สำหรับตัวท่านเองเมื่อพิจารณาถึงกิเลสที่ละเอียดท่านก็รู้ว่า ยังไม่ได้ดับ
เพราะฉะนั้น ทั้ง ๒ ท่านก็ถูก คือ ท่านหนึ่งเป็นผู้ที่พิจารณาเหตุการณ์ใหญ่ ในชีวิต ซึ่งท่านเห็นความเปลี่ยนแปลง แต่อีกท่านหนึ่ง ท่านพิจารณาความละเอียดของกิเลส ซึ่งตราบใดที่ยังไม่ได้ดับ ชีวิตของท่านที่เคยสงบ เคยมีความสันโดษ ก็เปลี่ยนไปตามกำลังของกิเลส ซึ่งจะเกิดขึ้นมากน้อยเมื่อไรก็ไม่มีใครสามารถทราบได้
ที่มา ...