ความดำริของสุเมธดาบส - ตั้งมั่นในการแสวงหา พระนิพพาน
ถึงแม้ท่านผู้ฟังจะไม่คิดอย่างสุเมธดาบสที่มีความตั้งมั่นในการแสวงหา พระนิพพาน แต่ก็ควรจะระลึกบ้าง เพื่อที่จิตจะได้สงบ อย่างข้อความที่ว่า เราจะทิ้งกายนี้ซึ่งเต็มไปด้วยซากศพต่างๆ ไปเสีย เหมือนถ่ายอุจจาระลงในส้วมเสร็จแล้วออกไป นี่เป็นกิจที่ทำกันอยู่ทุกวัน แต่ปัญญาไม่ได้นึกเปรียบเทียบเลยว่า ควรที่จะทิ้งนามรูปที่ยึดถือว่าเป็นสัตว์ เป็นบุคคล ที่เกิดดับ ที่น่ารังเกียจอย่างนี้ ที่จะต้องแก่ และตายอย่างนี้ ไปสู่สภาพที่ไม่มีการเกิด และการตายอีก
เพราะฉะนั้น ธรรมทั้งหมดในชีวิตประจำวัน สำหรับบุคคลที่ใคร่จะได้อบรมเจริญกุศลให้ยิ่งขึ้น โดยเฉพาะอบรมเจริญปัญญาที่สามารถจะดับกิเลสได้ ย่อมน้อมเห็นสภาพธรรมแม้ปกติในชีวิตประจำวัน และก็มีความรู้สึกอย่างนั้น
ข้อความต่อไปใน อรรถสาลินี แสดงถึงที่จงกรมที่เหมาะสมในขณะที่ สุเมธดาบสได้ไปยังป่าหิมวันต์แล้ว และสุขของสมณะ ๘ ประการ โทษของผ้าสาฎก โทษของบรรณศาลา คุณของโคนไม้ และโทษของอาหารที่ดี ข้อความมีว่า
เมื่อเรา (คือสุเมธดาบส) ถึงความสำเร็จ เป็นผู้ชำนิชำนาญในศาสนาอย่างนี้แล้ว พระชินเจ้าทรงพระนามว่าทีปังกร ผู้ทรงเป็นนายกของโลกก็เสด็จอุบัติ เรามัวอิ่มเอิบอยู่ด้วยความยินดีในฌานจึงมิได้เห็นนิมิต ๔ คือ ๑. เมื่อพระองค์เสด็จอุบัติ ๒. ทรงประสูติ ๓. ตรัสรู้ ๔. ทรงแสดงธรรม
ซึ่งสมัยต่อมาพวกมนุษย์ก็มีใจยินดีนิมนต์พระผู้มีพระภาคให้เสด็จไปในเขตประเทศปลายแดน แล้วได้พากันแผ้วถางทางที่พระองค์จะเสด็จมา
ที่มา ...