โลกที่มืด - โลกที่เงียบ - ความไม่รู้จักโลก
ทีนี้ถามต่ออีกนิดนึงว่า ทุกคนหลับตาแล้วก็ไม่มีสิ่งที่ปรากฏทางตา แต่ลืมตาแล้วมี ต่างกันแล้ว คนละโลก โลกของสิ่งที่ปรากฏทางตาไม่ได้ปรากฏเลย เช่นโลกของคนตาบอด เพราะฉะนั้นโลกของคนมีตา ไม่ใช่มีห้า แต่มีหก คือมีสิ่งที่ปรากฏทางตาด้วย อย่างโลกของคนที่ไม่มีตา คนตาบอดนี่แหละ เขาก็ได้ยินหนึ่งโลก ได้กลิ่นหนึ่งโลก ลิ้มรสหนึ่งโลก รู้สิ่งที่กระทบสัมผัสหนึ่งโลก คิดนึกหนึ่งโลก แค่ห้าโลก แต่โลกทางตาไม่ปรากฏเลย สำหรับคนหูหนวก ไม่มีโสตปสาท ก็มีห้า มีเห็น แต่เงียบเลย ไม่มีเสียงใดๆ ปรากฏเลย เป็นโลกที่เงียบสนิท มีสีปรากฏ มีกลิ่นปรากฏ มีรสปรากฏ มีเย็นร้อนอ่อนแข็งตึงไหวปรากฏ มีคิดนึกแต่เงียบสนิท
เพราะฉะนั้น นี่ก็คือไม่ใช่คน ไม่ใช่สัตว์ แต่เป็นธรรมแต่ละอย่าง ซึ่งเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย มีขณะที่เกิด แล้วก็ดับหมดเลย แล้วก็หามีไม่ จะไปหาที่ไหนอีกก็ไม่ได้ สิ่งที่เป็นจริงในขณะนี้ คือ เกิดแล้วก็ดับ เกิดแล้วก็ดับ แต่สืบต่อเร็วมากจนเสมือนว่าไม่ดับเลย นี่คือความไม่รู้
ที่มา ...