พุทธกิจ - ประทานพระกรรมฐาน

พระผู้มีพระภาคจึงประทานพระกัมมัฏฐานด้วยสามารถแห่งจริยาแก่ภิกษุทั้งหลาย คือ พระองค์ทรงทราบอัธยาศัยของผู้ฟังว่า มีจริตอัธยาศัยที่สะสมมาต่างกันอย่างไร เพราะฉะนั้น พระธรรมข้อใด ประการใดเหมาะควรแก่อัธยาศัย แก่จริตของบุคคลที่ไปฟังพระธรรมจากพระโอษฐ์ ก็ทรงแสดงให้เหมาะกับบุคคลนั้น เพื่อให้เข้าใจ และให้มีการละคลายการยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นตัวตน

แต่ละท่านก็ได้ฟังเรื่องของนามธรรมรูปธรรมที่กำลังปรากฏทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจอยู่เรื่อยๆ และเวลาที่สติเกิดก็จะระลึกรู้ได้ว่า เป็นสภาพธรรมที่ต่างกันไปในวันหนึ่งๆ

ชีวิตเมื่อวานนี้ นามธรรม และรูปธรรมเมื่อวานนี้ กับชีวิตในวันนี้ นามธรรม และรูปธรรมในวันนี้ มีลักษณะต่างกันตามเหตุตามปัจจัย เมื่อวานนี้อาจจะมีความทุกข์ แต่วันนี้เรื่องทั้งหลายก็คลี่คลายหายไป หมดความทุกข์นั้นไป อาจจะกำลังมีความสุขในลาภ ในยศ ในสรรเสริญ แต่ก็คงจะไม่นาน พรุ่งนี้หรือว่าเดือนหน้าต่อไป ก็คงจะต้องมีเหตุการณ์อื่นซึ่งล้วนแต่เป็นนามธรรม และรูปธรรมทั้งนั้นตามความเป็นจริง เพราะฉะนั้น ธรรมนี้ไม่ไกล และไม่ใช่ขณะอื่น นอกจากขณะที่กำลังเป็นจริงในขณะนี้แต่ละขณะ แล้วแต่ว่าเหตุการณ์อะไรจะเกิดขึ้นเมื่อไร ก็เป็นสภาพธรรมที่เป็นแต่เพียงนามธรรม และรูปธรรมที่เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัยทั้งนั้น เพราะฉะนั้น นี่คือ กัมมัฏฐาน หรือสติปัฏฐาน

ที่มา ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 742

ในวันหนึ่งกับคืนหนึ่ง เวลาแบ่งออกเป็นยามละ ๔ ชั่วโมง เพราะฉะนั้น ตอนกลางวันตั้งแต่ ๖ โมงเช้า ถึง ๔ โมงเช้า เป็นยามหนึ่ง และจาก ๔ โมงเช้า ถึงบ่าย ๒ โมง เป็นอีกยามหนึ่ง และจากบ่าย ๒ โมง ถึง ๖ โมงเย็น เป็นอีกยามหนึ่ง

ซึ่งเมื่อพระผู้มีพระภาคเสร็จภัตกิจ ถ้าหากว่าพระองค์จะทรงหวังอยู่ พระองค์ก็ทรงมีพระสัมปชัญญะสำเร็จสีหไสยาสน์โดยเบื้องขวาสักครู่หนึ่ง ต่อจากนั้นพระองค์ซึ่งมีพระกายอันสงบระงับแล้ว เสด็จลุกขึ้นแล้วทรงตรวจดูสัตว์โลกในภาคที่ ๒

ในภาคที่ ๓ คือ ตั้งแต่บ่ายสองโมงไป

ในสมัยที่พระองค์ทรงเข้าไปอาศัยบ้าน หรือนิคมใดอยู่ คนในบ้านหรือนิคมนั้นถวายทาน และปุเรภัตแล้ว ในปัจฉาภัต คือ หลังจากเสร็จภัตกิจแล้ว ชาวบ้านก็นุ่งห่มเรียบร้อย แล้วถือของหอม และดอกไม้ เป็นต้น ย่อมประชุมกันในวิหาร ต่อแต่นั้นพระผู้มีพระภาคเสด็จไปด้วยปาฏิหาริย์อันสมควรแก่บริษัทที่มาประชุมกัน ประทับนั่งบนพุทธอาสน์อันบวรอันเขาปูลาดไว้แล้วในธรรมสภา ย่อมทรงแสดงธรรมให้เหมาะแก่กาล ควรแก่ประมาณ ต่อจากนั้นทรงทราบกาลแล้ว จึงทรงส่งบริษัท

ที่มา ...

แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 744