สิ่งที่สำคัญคือรู้จักตัวเองตามความเป็นจริง
ถ้าถามใครแต่ละคนที่นี่ ทุกคนก็มีความรู้เรื่องนั้น เรื่องนี้ แต่สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ รู้จักตัวเอง หรือเปล่า บางคนรู้เรื่องอื่นหมด แต่ไม่รู้ตัวเอง ไม่รู้จักตัวเองตามความเป็นจริง ถ้าไม่มีพระธรรมที่ได้ทรงแสดงไว้ ก็ไม่มีใครสามารถที่จะรู้ว่าที่เรื่องทุกเรื่องที่แต่ละคนศึกษา หรือมีความถนัดมีความชำนาญจะมีได้ก็เพราะมีสภาพธรรมที่เคยยึดถือว่าเป็นเรา คือมีจิต มีเจตสิก มีรูป และเรื่องของจิต เจตสิก รูป ฟังดูเหมือนธรรมดา จิตก็เป็นสภาพที่ขณะนี้กำลังเห็น กำลังคิดนึก กำลังได้ยิน กำลังรู้สึกสุข ทุกข์ทางกาย ดูเป็นเรื่องธรรมดา แต่ว่าตามความเป็นจริงแล้ว สภาพธรรมที่เกิด ลองคิดดูจากสิ่งที่ไม่มีแล้วมีขึ้น จะต้องมีเหตุปัจจัยที่ทำให้สิ่งนั้นมีขึ้น แม้แต่จิตที่มีก็จะต้องมีเหตุปัจจัยที่ทำให้จิตนั้นเกิดขึ้น คือเจตสิก เรียกว่าทุกสิ่งทุกอย่างที่ปรากฏขึ้นมีความล้ำลึก ซึ่งถ้าไม่ใช่พระปัญญาของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงตรัสรู้โดยสิ้นเชิงในความจริงของสภาพธรรม ไม่มีใครสามารถที่จะทรงแสดงความจริงนั้นให้คนอื่นได้เกิดความเข้าใจได้เลย
ที่มา ...