วาระแรกทางมโนทวารที่จิตไม่เป็นภวังค์อีกต่อไป
หลังจากที่ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้นแล้ว แล้วก็เป็นภวังค์ไม่รู้อะไรเลย ไม่ว่าจะเกิดเป็นนก เป็นช้าง เป็นคน เป็นเทพ เป็นรูปพรหม อรูปพรหม ไม่มีการรู้ขณะที่เป็นปฏิสนธิ และภวังค์
ต่อจากนั้นก็จะเป็นวาระอื่นซึ่งจะกล่าวถึงวาระแรกซึ่งจิตเริ่มที่จะไม่เป็นภวังค์ จิตทุกประเภทเป็นมโนหรือเปล่า หรือจิตบางประเภทเท่านั้นที่เป็นมโน จิตทุกประเภทไม่เว้นเลย ไม่ว่าชื่อของจิตมีหลายชื่อ ชื่อจิตก็ได้ ชื่อมโนก็ได้ ชื่อหทยก็ได้ ชื่อปัณฑระก็ได้ ก็มีหลายชื่อแต่ให้ทราบว่าคำว่า “มโน” หมายความถึงจิต ไม่ได้หมายความถึงปรมัตถธรรมอื่น เพราะฉะนั้น ปฏิสนธิจิตเป็นมโนหรือเปล่า เป็นนจุติจิตขณะสุดท้ายเป็นมโนหรือเปล่า เป็น แต่ที่เราใช้ชื่อต่างๆ กันก็ตามความหมายต่างๆ กัน ต่อจากนั้นจะมีหรือจะได้ยินคำว่า “มโนทวาร” ทวารเริ่มเข้ามาเกี่ยวข้องกับมโนแล้วเพราะเหตุว่า “ทวาร” หมายความถึงทาง ภาษาไทยเอามาใช้หมายความถึงประตู เป็นทางเข้าออก แต่จริงๆ จิตไม่ได้เข้า จิตไม่ได้ออกเลย จิตเป็นสภาพธรรมที่เกิดแล้วรู้อารมณ์แล้วดับ จิตทุกชนิดเกิดขึ้นแล้วรู้อารมณ์แล้วก็มีกิจเฉพาะแต่ละจิตด้วย เกิดขึ้นทำกิจรู้อารมณ์เหมือนกันแต่ต่างกันโดยกิจของจิตเฉพาะแต่ละอย่างอีกแล้วก็ดับไป
เพราะฉะนั้น ถ้าได้ยินคำว่ามโนคือจิตทุกประเภท แต่ถ้าได้ยินคำว่ามโนทวารเป็นจิตหรือเปล่า เพราะทวารหมายความถึงประตูหรือทางที่จิตเกิดขึ้นรู้อารมณ์ทางใจ
ที่มา ..