ทางที่จิตจะรู้อารมณ์มี ๖ ทวาร
ถ้าได้ยินคำว่า มโน คือ จิตทุกประเภท แต่ถ้าได้ยินคำว่ามโนทวารเป็นจิตหรือเปล่าเพราะทวารหมายความถึงประตูหรือทางที่จิตเกิดขึ้นรู้อารมณ์ทางใจ เพราะเหตุว่าทวารทางที่จะรู้อารมณ์มี ๖
จักขุทวารขณะนี้ ได้แก่ จักขุปสาท ๑ ทวารที่ทำให้เห็น โสตทวารกำลังได้ยินต้องมีโสตปสาทรูปเป็นโสตทวาร ถ้าขณะได้ที่กลิ่นปรากฏหมายความว่ามีฆานทวารเป็นรูปที่สามารถกระทบกับกลิ่น เวลาที่ลิ้มรส ขณะที่รับประทานอาหาร รสปรากฏ ขณะที่รสปรากฏโดยต้องมีชิวหาทวารคือลิ้นคือปสาทรูป ๑ ที่อยู่ตรงกลางลิ้นที่ทำให้สามารถกระทบกับรสต่างๆ ได้ แล้วจิตจึงเกิดขึ้นใช้คำว่าลิ้มหรือรู้รสที่ปรากฏก็ได้
ห้าทางนี้เป็นรูป จักขุทวารคือจักขุปสาท โสตทวารคือโสตปสาท ฆานทวารคือฆานปสาท ชิวหาทวารคือชิวหาปสาท กายทวารซึมซาบอยู่ทั่วตัวสามารถรู้ว่าเย็นหรือร้อน อ่อนหรือแข็งเพราะมีกายปสาท ทั้งห้าทวารเป็นรูป
ต้นไม้มีรูป แต่มีห้าทวารไหม ไม่มี เพราะห้าทวารนี้ต้องเกิดจากกรรมเป็นสมุฏฐาน
ที่มา ..