จิตที่เกิดขณะที่รูปกระทบเรียกว่า อตีตภวังค์
ผู้ฟัง เพราะฉะนั้น สิ่งที่มากระทบเกิดขึ้นผ่านไปหมดแล้ว จิตถึงได้รู้
สุ. ไม่ใช่ ผ่านไปหมดไม่ได้ ต้องยังไม่ดับ ถ้ารูปกระทบจักขุปสาทหมายความว่ารูปนั้นต้องยังไม่ดับ และปสาทยังไม่ดับด้วย นี่คือปัจจัยที่จะทำให้จิตเห็นหรือว่าจิตที่รู้รูปารมณ์ขณะนี้เกิดขึ้นสืบต่อกันจนกระทั่งรูปดับ รูปมีอายุเท่ากับจิตเกิดดับ ๑๗ ขณะ เพราะฉะนั้น เพียงขณะแรกที่เกิดแล้วกระทบกับจักขุปสาท รูปยังไม่ดับเลย แล้วก็จักขุปสาทก็ยังไม่ดับด้วย เพราะต้องมีอายุ ๑๗ ขณะของจิตที่เกิดดับ
ผู้ฟัง เพียงแต่ว่าเรารู้ช้ากว่า
ท่านอาจารย์ ยังไม่รู้ด้วย เพราะเหตุว่ากำลังเป็นภวังค์ เพราะฉะนั้น แสดงอายุของรูป ๑๗ ขณะ โดยเรียกจิตที่เกิดขณะที่กระทบว่า “อตีตภวังค์” เพราะขณะนั้นยังเป็นภวังค์อยู่ แสดงให้เห็นว่าพอรูปกระทบเห็นทันทีไม่ได้ ต้องกระทบภวังค์ก่อนเพราะขณะนั้นจิตเป็นภวังค์ ภวังค์ก่อนๆ นี้ก็เกิดดับนับไม่ถ้วนแต่หมายภวังค์ที่รูปเกิดแล้วกระทบกับจักขุปสาท เพื่อที่จะได้รู้ว่า ๑๗ ขณะจิตรูปจะดับเมื่อไหร่ รูปไม่ดับก่อน ๑๗ ขณะจิต ต้องจิตเกิดดับ ๑๗ ขณะ
ที่มา ...