รูปที่เกิดในขณะแรกในชาตินี้ได้แก่รูปอะไรบ้าง


    ผู้ฟัง เรียนถามคุณวิชัย รูปในชาตินี้ขณะแรกที่เกิดได้แก่รูปอะไรบ้าง

    อ.วิชัย รูปที่จะเกิด ต้องเกิดในภูมิที่มีรูป คือ ปัญจโวการภูมิ หรือ เอกโวการภูมิที่เป็นภูมิของอสัญญสัตตาพรหม ปัญจโวการภูมิ หมายถึงภูมิที่มีขันธ์ ๕ แต่มีอีกภูมิหนึ่งเป็นอรูปพรหมจะไม่มีรูปเลยในภูมินั้น สำหรับขณะแรกที่ปฏิสนธิ ขณะนั้นมีกรรมหนึ่งเป็นปัจจัยให้ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น เป็นจิตที่เกิดสืบต่อจากจุติจิตของชาติที่แล้ว ในภูมิที่มีขันธ์ ๕ จิตที่จะเกิดต้องอาศัยที่เกิด จิตจะเกิดลำพังโดยที่ไม่มีที่อาศัยคือรูป เป็นไปไม่ได้เลย ดังนั้น รูปที่เกิดพร้อมปฏิสนธิก็เพราะกรรมนั้นเป็นปัจจัยให้เกิดรูป เรียกว่า กัมมชรูป แต่รูปที่เป็นกัมมชรูปก็แล้วแต่ว่าเกิดในภูมิใด ถ้าเกิดในภูมิมนุษย์ที่เป็นคัพภเสยยกะ คือ บุคคลที่นอนในครรภ์ จะมีรูปที่เกิดจากกรรม ๓ กลุ่ม เพราะเหตุว่ารูปที่จะเกิดได้ต้องเกิดเป็นกลุ่ม หรือ ภาษาบาลีเรียกว่าเป็นกลาป (กะ-ลา-ปะ) กลุ่มของรูปที่เล็กที่สุดจะมี ๘ รูป มีมหาภูตรูป ๔ คือธาตุดิน น้ำ ลม ไฟ สี กลิ่น รส โอชา อย่างน้อยที่สุดรูปที่เกิดต้องมี ๘ รูปนี้ แต่รูปที่เกิดจากกรรมต้องมีชีวิตตินทริยรูปเกิดร่วมด้วย เพราะเหตุว่าเป็นรูปที่เกิดจากกรรม แต่รูปที่เกิดในบุคคลที่นอนในครรภ์ สามกลุ่มนี้ คือ ต้องเป็นรูปที่เป็นหทยทสกรูป เพราะเหตุว่า จิตที่จะเกิดต้องอาศัยหทยรูปเกิด แต่หทยรูปเกิดจะเกิดเพียงลำพังรูปเดียวไม่ได้ ต้องอาศัยรูปอื่นๆ ด้วย ดังนั้น กลุ่มของรูปที่เป็นหทยจึงมีทั้งหมด ๑๐ รูป คืออวินิพโพครูป ๘ ชีวิตินทริยรูป ๑ และหทยรูป ๑ นี้คือกลุ่มรูปหนึ่ง ซึ่งปฏิสนธิจิตต้องอาศัยหทยรูปเกิด อีกกลุ่มหนึ่ง คือ “กายทสก” เป็นกลุ่มของรูป ที่มีกายปสาทเกิดร่วมด้วย และอีกกลุ่ม มี ภาวรูป ได้แก่ รูปหญิง หรือ รูปชาย เกิดร่วมด้วย เรียกว่า “ภาวทสก” ต้องเกิดรูปใดรูปหนึ่ง สำหรับผู้หญิง คือ อิตถีภาวรูป สำหรับผู้ชาย คือ ปุริสภาวรูป นี้ คือรูปสำหรับบุคคลที่เกิดในครรภ์ แต่ถ้าเป็นโอปปาติกะ จะมีกลุ่มรูปเกิดมากกว่านั้น อาจจะมีปสาทรูป ครบ ทั้ง ๕ ในขณะแรกคือขณะปฏิสนธิ

    ที่มา ...

    พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 31


    หมายเลข 5969
    17 ม.ค. 2567