ขณะหลับมีเจตสิกมากกว่า ๗ ดวงเกิดกับจิต
ผู้ฟัง ขณะที่หลับมีเจตสิกเกิดขึ้นมากกว่า ๗ ดวง หรือไม่
ท่านอาจารย์ แน่นอน เพราะว่าจิตที่จะมีเจตสิกเกิดร่วมด้วยเพียง ๗ ดวงมีเพียง ๑๐ ประเภท เพราะฉะนั้นก็ใช้ชื่อว่า ทวิ (สอง) ปัญจ (ห้า) ทวิปัญจวิญญาณ ๑๐ ได้แก่ จิตเห็น กุศลวิบาก๑ อกุศลวิบาก๑ จิตได้ยิน กุศลวิบาก๑ อกุศลวิบาก๑ จิตได้กลิ่น กุศลวิบาก๑ อกุศลวิบาก๑ จิตลิ้มรส กุศลวิบาก๑ อกุศลวิบาก๑ จิตรู้สิ่งที่กระทบสัมผัส กุศลวิบาก๑ อกุศลวิบาก๑ เมื่อกล่าวคำแรกจักขุวิญญาณ ทุกคนก็ต่อได้เลย แต่ในพระไตรปิฎก พระผู้มีพระภาคทรงแสดงครบ ไม่ได้เว้นไว้เลย เพื่ออะไร เพื่อถ้าสามารถที่จะรู้ได้ ในขณะที่รู้ตรงลักษณะของแม้แต่คำที่ได้ยิน เช่น จิตเห็น หรือขณะเห็น สามารถที่จะรู้ในสภาพ หรือสภาวะที่เห็น เป็นสภาพรู้ หรือเป็นธาตุรู้ เป็นนามธรรม ขณะนั้นก็เหมือนกับเป็นการที่ทรงแสดงถึงลักษณะของสภาพธรรมที่มี ซึ่งจะเป็นปัจจัยให้ผู้ที่ได้สะสมความเห็นถูกมาแล้ว สามารถที่จะเกิด และเข้าใจตรงลักษณะนั้นได้ ซึ่งก็เป็นการศึกษาลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังมีในขณะนี้จริงๆ
ที่มา ...