ทางมโนทวารรู้รูปที่ดับแล้วทางปัญจทวาร

ผู้ฟัง จากการศึกษาก็รู้แล้วว่ารูปในกายคนมี ๔ สมุฏฐาน ก็เกิดดับ รูปนอกกายจะเป็นดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ ก็เกิดดับ ซึ่งเกิดแล้วก็ดับอยู่ตลอด แม้แต่ในกายก็เกิดดับ๔ สมุฏฐาน เกิดดับ ๑๗ ขณะ จะกระทบ หรือไม่กระทบก็เกิดดับ เข้าใจแบบนี้ใช่ หรือไม่

ท่านอาจารย์ สภาวรูปต้องมีอายุ ๑๗ ขณะ แต่ว่ารูปที่ปรากฏเป็นอารมณ์ในชีวิตประจำวันมี ๗ รูป มีใครรู้รูปอื่นไหมนอกจาก ๗ รูปนี้ เพราะฉะนั้นเมื่อกล่าวถึงทวาร ๖ ก็แยกให้รู้ว่าเมื่อรูปปรากฏทางแต่ละทวารใน ๕ ทวารดับไปแล้ว ทางมโนทวารจะรับรู้รูปนั้นต่อแต่ต้องเป็นรูปที่ดับแล้ว ส่วนมโนทวารจะไปรู้รูปอื่นที่ยังไม่ดับก็ต้องเป็นรูปที่ไม่ปรากฏทางทวารทั้ง ๕

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 39