กิเลสกาม - วัตถุกาม

อ.วิชัย ความหมายของคำว่า "กาม" มี ๒ ความหมาย คือ "กิเลสกาม" และ "วัตถุกาม" สำหรับกิเลสกามก็เป็นสภาพที่ใคร่พอใจ ตัวสภาพธรรมคือ โลภะ เป็นความยินดี ความพอใจ ความติดข้อง ดังนั้นกิเลสกามได้แก่โลภะ ความไม่สละต่างๆ ซึ่งเป็นไปในชีวิตประจำวัน เพราะฉะนั้นกามาวจรจิตก็คือ ตัณหา หรือว่าโลภะ มีความยินดีพอใจ ไม่พ้นไปจากกามคือ กิเลสกาม

อีกประการหนึ่งก็คือ วัตถุกาม หมายถึงเป็นที่ตั้งของความยินดีความพอใจ อะไรบ้างที่เป็นที่น่ายินดีน่าพอใจ ก็ได้แก่ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ โดยมากก็เป็นไปในสิ่งเหล่านี้ ดังนั้นจิตที่เป็นไปในสิ่งเหล่านี้ก็เป็นกามาวจรจิต โดยสภาพของโลภะนั้นติดข้องไปเกือบจะทั้งหมดทุกสิ่ง ยกเว้นโลกุตตรธรรม ฉะนั้น สิ่งใดก็ตามที่เป็นที่ตั้งแห่งความยินดีความพอใจก็เป็นวัตถุกาม แต่โดยมากก็เป็นรูป เสียง กลิ่น รส และ โผฏฐัพพะ

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 40