จิตทั้งหมดจะต้องเป็นชาติหนึ่งชาติใด ภูมิหนึ่งภูมิใด
ผู้ฟัง เรื่องอเหตุกจิต วิบากจิต และกิริยาจิตที่อยู่ในอเหตุก ซึ่งวิบากจิตเราไม่รู้ และก็กิริยาจิต ๒ ดวงโดยเฉพาะอย่างยิ่งกามจิตทั้ง ๕๔ เน้นตรงนี้
ท่านอาจารย์ คือว่าจากการจำแนกจิต ซึ่งมากมายหลากหลายเป็นหมวดหมู่เป็นประเภท โดยการที่จะต้องรู้ว่าจิตทั้งหมดไม่ว่าจะเป็นจำนวนเท่าไหร่อยู่ที่ไหน เกิดเมื่อไหร่ก็ตามแต่ ก็จะต้องเป็นชาติหนึ่งชาติใดในสี่ชาติ นอกจากนั้นก็ยังแบ่งตามระดับของจิตว่ามีภูมิที่ต่างกัน ภูมิต่ำสุดคือกามาวจรจิต
จะมีใครที่จะผ่านภูมินี้ไปได้ หรือไม่ ไปถึงรูปาวจรจิต อรูปาวจรจิต โลกุตตรจิต โดยที่ไม่เป็นกามาวจรจิต ได้ไหม ไม่ได้ จะผ่านเมื่อไร หวังได้ หรือไม่ว่าเราซึ่งมีภูมิที่เกิดเป็นกามภูมิ ๑๑ ภูมิก็จะต้องวนเวียนอยู่ในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ เมื่อไรจะเป็นรูปาวจรจิต เป็นได้ หรือไม่
ผู้ฟัง ไม่ได้
ท่านอาจารย์ เพราะอะไร เพราะว่ายาก ต้องมีปัญญาระดับที่ไม่ใช่เพียงขั้นทาน ขั้นศีล ต้องมีความเข้าใจที่ถูกต้องจริงๆ ต้องเป็นสัมมาทิฏฐิ สัมมาสติ และสัมมาสมาธิ ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะมากมาย จนกว่าจะถึงระดับของรูปาวจรจิตซึ่งเรียกว่าฌาณจิตหมายความว่า เป็นจิตที่เผา หรือ ละอกุศลได้ระดับหนึ่ง คือ ชั่วขณะที่ฌาณจิตเกิด แต่ไม่สามารถที่จะดับกิเลสได้เป็นสมุทเฉท เพราะฉะนั้น จะถึง หรือไม่ หรือว่าอยู่ที่นี่ อยู่ที่กามาวจรจิต กามภูมิ ๑๑ แล้วแต่ว่าจะเกิดบนสวรรค์ชั้นหนึ่งชั้นใด หรือเกิดเป็นมนุษย์ หรือเกิดในอบายภูมิ ซึ่งเลือกไม่ได้แล้วแต่กรรม ซึ่งก็แสดงให้เห็นว่าระดับของความคิด ความเข้าใจ และการอบรมจะต่างกัน
ที่มา ...