ในภูมิที่มีขันธ์ ๕ จิตต้องเกิดที่รูป
ถ้าไม่คิดไม่รู้ ไม่เข้าใจ ก็จะไม่เห็นความเป็นอนัตตา ก็จะไม่เห็นพระปัญญาคุณของพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทรงแสดงว่า ในภูมิที่มีขันธ์ ๕ จิตต้องเกิดที่รูป รูปหนึ่งรูปใด แม้แต่ปฏิสนธิจิตก็ต้องอาศัยรูปเกิด ขณะที่ปฏิสนธิจิตเกิดอาศัยตา อาศัยหู อาศัยจมูกหรือไม่ ไม่อาศัยเลย แต่อาศัยรูปที่เป็นที่เกิด จึงเรียกรูปนั้นซึ่งเกิดเพราะกรรม ซึ่งเกิดพร้อมกับปฏิสนธิจิตว่า "หทยรูป"หรือ"หทยวัตถุ" หมายความว่ารูปซึ่งเป็นที่เกิดของจิตทุกประเภทในภูมิที่มีขันธ์ ๕ เว้นจิต ๑๐ ดวง คือจิตเห็น จิตได้ยิน จิตได้กลิ่น จิตลิ้มรส จิตรู้สิ่งที่กระทบสัมผัส ซึ่งเป็นกุศลวิบาก ๑ อกุศลวิบาก ๑ จึงเป็น๑๐ นอกจากนั้นแล้วต้องเกิดที่หทยรูป เพราะฉะนั้นคำถามที่ว่าภวังคจิตเกิดที่รูปอะไร ก็คือ หทยรูป ภวังคุปัจเฉทะเกิดที่รูปอะไร ก็คือ หทยรูป ปัญจทวาราวัชชนจิตเกิดที่รูปอะไร ก็คือ หทยรูป เพราะเว้นแค่ ๑๐ ปัญจทวาราวัชชนจิตเกิดที่รูปอะไร ก็คือ หทยรูป จักขุวิญญาณเกิดที่รูปอะไร ก็คือ ปสาทรูปซึ่งเป็นวัตถุ เป็นที่เกิด และเป็นทวารด้วย
ที่มา ...