โวฏฐัพพนจิต กับ มโนทวาราวัชชนจิต เกี่ยวข้องกันอย่างไร -พฐ.70
ผู้ฟัง โวฏฐัพพนจิตกับมโนทวาราวัชชนจิต เหมือนกับว่ามโนทวาราวัชชนจิตจะมาเกี่ยวอะไรกับตรงที่เป็นวิถีจิตทางปัญจทวาร เมื่อมาเกี่ยวข้อง ก็ต้องมีอะไรที่เกี่ยวข้องกันก็เนื่องจากว่าถ้าเป็นวิถีจิตแรกทางมโนทวารก็มีรูปมีอารมณ์เหมือนกัน ตรงนี้ท่านอาจารย์ให้ข้อคิดเห็นหน่อยได้ไหม ทำไมจะต้องมากล่าวถึงว่าเป็นมโนทวาราวัชชนจิตถ้าไม่เกี่ยวข้องกัน
ท่านอาจารย์ ไม่ใช่กล่าวถึง เป็นจิตประเภทนั้นเอง จะไปเปลี่ยนจิตประเภทอื่นให้ทำหน้าที่อาวัชชนะทางมโนทวารไม่ได้ เพราะว่าหลังจากที่ภวังคุปัจเฉทะดับไป แล้วจะรู้อารมณ์ทางใจ วิถีจิตแรกก็ทำหน้าที่อาวัชชนะทางใจ เพราะฉะนั้นจิตที่ทำกิจนี้จึงชื่อว่า “มโนทวาราวัชชนจิต” เป็นจิตประเภทนี้ เปลี่ยนไม่ได้เลย แต่ทางปัญจทวาร เมื่อสันตีรณจิตดับไปแล้วเป็นอนันตรปัจจัยให้จิตเกิดต่อทำโวฏฐัพพนกิจ จะเรียกจิตนั้นว่าอะไร หรือไม่เรียกก็ได้ แต่จิตนั้นต้องมี เป็นสภาวธรรมที่มี แล้วก็เป็นจิตประเภทเดียวกันเลยกับจิตที่ทำอาวัชชนกิจทางมโนทวาร เพราะฉะนั้นขณะนั้นเมื่อไม่ได้ทำอาวัชชนกิจทางมโนทวาร จะเรียกว่าอาวัชชนกิจไม่ได้ เพราะทำโวฏฐัพพนกิจ ฉะนั้นจึงเป็น ชวนปฏิปาทกมนสิการ หมายความว่าไม่ว่าจะเกิดทางทวารไหน ก็มนสิการให้กุศลจิตหรืออกุศลจิตเกิดตามการสะสม เพียงแต่เป็นจิตที่ทำหน้าที่ทำกิจก่อนที่จะให้ชวนจิตเกิดเท่านั้นเอง แต่จะเป็นกุศลหรืออกุศลตามการสะสมที่ได้สะสมมา
ที่มา ...