เหตุใดสันตีรณจิตมีถึง ๓ ประเภท
ผู้ฟัง สัมปฏิจฉันนะจะมี ๒ ดวงคือกุศลวิบากกับอกุศลวิบาก แต่เหตุใด สันตีรณะจึง มี ๓ ประเภท
ท่านอาจารย์ เป็นผลของอกุศลกรรม ๑ คือเป็นอกุศลวิบาก ๑ เป็นผลของกุศลกรรม ๒ เป็นอุเบกขาสันตีรณกุศลวิบาก ๑ ต่างกันที่เวทนา แล้วก็เป็นโสมนัสสันตีรณกุศลวิบาก ๑
ผู้ฟัง เหตุใดจึงต่างกัน
ท่านอาจารย์ ตามอารมณ์ที่ประณีต อารมณ์ที่ดีประณีตมากก็มี ฉะนั้นถ้าอารมณ์นั้นดีธรรมดา สันตีรณะที่เกิดต่อจากสัมปฏิจฉันนกุศลวิบากก็เป็นอุเบกขาสันตีรณกุศลวิบาก แต่ถ้าเป็นอารมณ์ที่ประณีตมากเป็นพิเศษ หลังจากที่อุเบกขาสัมปฏิจฉันนกุศลวิบากดับ ก็เป็นโสมนัสสันตีรณกุศลวิบาก
ผู้ฟัง เกิดได้ ๒ ขณะหรือ
ท่านอาจารย์ มิได้ อย่างหนึ่งอย่างใด แล้วแต่ว่าจะเป็นอุเบกขาสันตีรณะถ้าเป็นอารมณ์ดีปานกลาง ถ้าไม่ใช่อารมณ์นั้นแต่เป็นอารมณ์ที่ประณีตกว่านั้น แทนที่จะเป็นอุเบกขาสันตีรณะเกิด ก็เป็นโสมนัสสันตีรณกุศลวิบากเกิด อารมณ์ไม่เปลี่ยนจะมีสันตีรณะ ๒ ขณะไม่ได้ หรือ ๒ ประเภทก็ไม่ได้
ที่มา ...