รูปเป็นนเหตุ รูปเป็นอเหตุก -พฐ.78

ท่านอาจารย์ ถ้าคิดง่ายๆ ก็คงจะง่ายใช่ไหม เพราะว่ารูปใดที่จะมีโลภะ รูปใดเป็นโลภะ รูปใดเป็นโทสะ รูปใดเป็นโมหะ รูปทั้งหมดเป็นไม่ได้เลย เพราะรูปไม่มีเหตุ ๖ เกิดร่วมด้วย ส่วนจิตเป็นอโลภะ เพราะว่ามีอโลภเจตสิกเกิดร่วมด้วยก็เป็นโสภณจิต แต่รูปใดจะมีอโลภะไปทำบุญให้ทานก็ไม่ได้ มีอโทสะก็ไม่ได้ มีอโมหะก็ไม่ได้ ถ้าเราเข้าใจธรรมดาเช่นนี้ว่า รูปจะมีโลภะได้อย่างไร ตัวรูปจะไปชอบอะไรที่ไหน ต้องการอะไร หรือรูปจะโกรธใครที่ไหน รูปรู้ไม่ได้เลยใช่ไหม

เพราะว่าเป็นรูป นั่นก็คงจะเหมือนกับที่เราคิดอีกมุมหนึ่ง คือ โดยศัพท์กล่าวว่ารูปเป็น "นเหตุ" ไม่ใช่โลภะ โทสะ โมหะ ไม่ใช่อโลภะ อโทสะ อโมหะ และรูปก็เป็นอเหตุกะด้วย เพราะว่ารูปจะไม่มีโลภะมาเกิดร่วมกับตัวรูปได้เลย ไม่มีโทสะ ไม่มีโมหะ เพราะว่ารูปไม่โกรธ รูปไม่หลง รูปไม่รู้อะไร

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 78