จักขวายาตนะเป็นภายนอกของมนายตนะหรือไม่

ผู้ฟัง รูปายตนะเป็นอายตนะภายนอก และจักขวายตนะเป็นอายตนะภายใน และเมื่อจักขุวิญญาณเกิดก็เป็นมนายตนะ มนายตนะเป็นภายใน แล้วจักขายตนะเป็นภายนอกของมนายตนะใช่ไหม

ท่านอาจารย์ ไม่ต้องไปคิดอะไรเลย ให้เข้าใจถูกต้องว่าอายตนะ ๖ เป็นภายใน ที่เป็นรูป ๕ คือปสาทรูป ๕ เป็นอายตนะภายใน จิตทั้งหมดทุกขณะเป็นอายตนะภายในด้วย จิตจะไปยู่ข้างนอกไม่ได้เลย ในที่สุดคือจิต แต่รูปที่ในที่สุดในบรรดารูป ๒๘ ก็คือปสาทรูปนี่เอง ที่เกี่ยวข้องที่จะทำให้มีจิตเห็น จิตได้ยิน หรือจิตอื่นๆ ที่สามารถที่จะรู้อารมณ์ภายนอกได้ ก็คือจัดประเภทของสภาพธรรมนั่นเอง

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 83