ความเข้าใจพื้นฐานที่ถูกต้องควรจะเป็นอย่างไร

ผู้ฟัง ความเข้าใจพื้นฐานเมื่อธรรมเกิด แล้วปรากฏแต่ละทางตั้งแต่ทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ เขาจะมีลักษณะแต่ละลักษณะไม่ซ้ำซ้อน และก็ไม่แตกต่างกัน แต่ว่าสภาพธรรมนั้นรวดเร็วมาก มองครั้งใดก็เป็นแต่ดอกไม้ เป็นไมโครโฟน เป็นผู้หญิง เป็นผู้ชาย ความเข้าใจที่ถูกต้องควรเป็นอย่างไร

ท่านอาจารย์ หลังจากที่วาระทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ดับไปแล้ว มโนทวารวิถีจิตก็รับรู้อารมณ์นั้นสืบต่อหลายวาระ แล้วก็คิดนึกเรื่องสิ่งที่เห็นด้วยความทรงจำ นี่คือง่ายที่สุด เพราะว่าบางคนจะไปติดคำว่าแปลอีกก็ได้ เรื่องของการติดนี่มากมาย กลายเป็นมานั่งคิดว่านี่แปลเมื่อไหร่ แปลอย่างไร ก็เป็นอันว่าเมื่อเห็นแล้วหลังจากที่รูปนั้นดับไปทางทวารทั้ง ๕ ทางหนึ่งทางใดแล้ว มโนทวารก็รับรู้ต่อ แล้วก็ทรงจำคิดนึกเรื่องนั้นเท่านั้นเอง

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 83