จิตที่ไม่มีเหตุ ๖ จะทำกุศล หรือ อกุศลได้หรือไม่
จิต และเจตสิกมีทั้งที่เกิดร่วมด้วยกับเหตุ ๖ และไม่เกิดร่วมด้วยกับเหตุ ๖ ซึ่งเป็นความสำคัญ เพราะว่าถ้าเกิดโดยที่ไม่มีเหตุ ๖ เกิดร่วมด้วยจะทำอะไรได้ ในเมื่อไม่มีเหตุ ๖ เกิดร่วมด้วยนอกจากทำกิจหน้าที่ของจิตนั้นเท่านั้น เพียงแค่นั้นเองแล้วก็ดับไป แต่จะทำกุศลได้ไหม เช่น จิตเห็นกำลังเห็น จะไปทำกุศลได้ไหม ไม่ได้ จิตเห็นโกรธใครได้ไหม ก็ไม่ได้ จิตเห็นจะเข้าใจธรรมได้ไหม ก็ไม่ได้ นี่ก็คือชีวิตของเราซึ่งเริ่มเข้าใจถูกต้องว่าขณะไหนเป็นขณะไหน และก็จะรู้ได้เลยว่าเวลาที่ไม่ประกอบด้วยเหตุ ก็จะเป็นเพียงแค่จิตที่เป็นวิบาก เป็นผลของกรรมที่ได้กระทำแล้วทั้งที่เป็นกุศลวิบาก ๘ประเภท และเป็นอกุศลวิบาก ๗ ประเภท ที่ไม่ประกอบด้วยเหตุ เพียงเกิดขึ้นทำหน้าที่นั้นๆ เช่นทำหน้าที่เห็น ทำหน้าที่ได้ยิน ทำหน้าที่ได้กลิ่น ทำหน้าที่ได้ลิ้มรส ทำหน้าที่รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส ในขณะนี้เอง หลังจากนั้นแล้วก็เป็นจิตที่ประกอบด้วยเหตุ นี่กล่าวโดยคร่าวๆ ไม่ละเอียด
ที่มา ...