มหากิริยาจิตของพระอรหันต์มีเหตุเกิดร่วมด้วยหรือไม่
ผู้ฟัง มหากิริยาของพระอรหันต์ ยังไม่ทราบคำตอบเลยว่ามีเหตุหรือไม่
ท่านอาจารย์ จิตยิ้มของพระอรหันต์ต้องเกิดพร้อมกับโสมนัสเวทนา และเวลาที่โสมนัสเวทนาเกิดจะทำให้เกิดการแย้มยิ้มได้ จะประกอบด้วยเหตุก็มี คือ ประกอบด้วยอโลภะ อโทสะ ๒ เหตุ หรือประกอบด้วยอโมหะ มีปัญญาเจตสิกเกิดร่วมด้วยก็ได้ ตามประเภทของจิตว่ามีกิริยาจิตเท่าไหร่ที่ประกอบด้วยโสมนัสก็สามารถจะทำให้เกิดการยิ้มได้ นอกจากนั้นการยิ้มที่ไม่มีเหตุเกิดร่วมด้วยคือหสิตุปปาทจิตคือขณะที่ยิ้มในอารมณ์ที่ละเอียดซึ่งบุคคลอื่นไม่สามารถจะรู้ได้
เคยพบพระอรหันต์ไหม ไม่พบก็หมดปัญหา ไม่ต้องไปรู้ว่าท่านยิ้มเพราะอะไรใช่ไหม แต่ให้ทราบได้ว่าการยิ้มต้องเกิดร่วมกับโสมนัสเวทนานี่แน่นอน และสำหรับพระอรหันต์เท่านั้นที่จะมีหสิตุปปาทจิตซึ่งยิ้มโดยที่ไม่มีเหตุ ๖ เกิดร่วมด้วย เพราะว่าถ้าเป็นปุถุชนเราก็ยิ้มด้วยโลภะใช่ไหม สนุกสนานรื่นเริง หรือว่ายิ้มด้วยกุศลโสมนัสก็ได้
การศึกษาธรรมก็ค่อยๆ ศึกษาไปตามเท่าที่สามารถจะเข้าใจได้ เช่น พระอรหันต์ยิ้มด้วยจิต ๕ ดวง คือ กิริยาจิตที่เกิดร่วมด้วยกับโสมนัสเวทนา และหสิตุปาทจิต
ที่มา ...