ลักษณะของวิถีจิตทางมโนทวารเป็นอย่างไร
ผู้ฟัง ทางปัญจทวาร ทวารทั้ง ๕ เมื่ออายุของรูปสิ้นสุดลงก็สิ้นสุดทางทวารนั้น ก็จะมีอารมณ์ที่คิดถึงรูปที่เพิ่งดับไป รู้ทางมโนทวาร
ท่านอาจารย์ ถูกต้อง
ผู้ฟัง แล้วลักษณะของวิถีจิตทางมโนทวารจะเป็นลักษณะอย่างไร
ท่านอาจารย์ ก็เป็นอย่างนี้ แต่ว่าเราไม่เคยทราบความรวดเร็วของการเกิดดับสืบต่อแต่ละวาระ เวลานี้เราไม่รู้ว่ามีภวังคจิตคั่นทุกวาระเหมือนกับไม่มีภวังค์เลย ไม่ปรากฏว่ามีภวังค์คั่น เห็นก็เห็นตลอด และยังมีได้ยินแทรก และยังมีคิดนึกด้วย เพราะฉะนั้นแสดงให้เห็นว่าเราไม่รู้ความจริงของสภาพธรรมแค่ไหน ซึ่งสภาพธรรมก็เป็นอย่างนี้เอง แต่ว่าจากการตรัสรู้ และการทรงแสดงก็ทำให้เราเริ่มเข้าใจว่าการที่เราจะไปนับจิตหนึ่งขณะเป็นไปไม่ได้เลย แม้จิต ๗ ขณะก็เป็นไปไม่ได้เลย เมื่อมีภวังค์คั่นแล้วจึงจะมีแต่ละวาระซึ่งสั้นมาก ตามปกติชวนจิตจะเกิดดับสืบต่อกัน ๗ ขณะตามปกติ ศึกษาต่อไปก็จะทราบว่าจะลดลงได้อย่างไร แต่ตามปกติแล้วก็คือ ๗ ขณะ เพราะฉะนั้นในขณะนี้จะนับทวารไหน ทางตานี่ก็นับวาระไม่ได้เลยว่ากี่วาระที่จักขุทวารวิถีจิตเกิดขึ้นแล้วก็เห็น เพราะเหมือนกับไม่มีอะไรดับ และก็ยังมีภวังค์คั่น และก็ถึงมโนทวาร
ที่มา ...