อกุศล ๗ เท่าหลังเห็นครั้งหนึ่ง หลังได้ยินครึ่งหนึ่ง
ผู้ฟัง แล้วมีความติดข้องสิ่งใดสิ่งหนึ่ง แล้วเราก็ไม่อยากติดข้องสิ่งนั้นก็เป็นอนิฏฐารมณ์ของเรา
ท่านอาจารย์ ไม่เกี่ยวกัน จะต้องเข้าใจว่าเมื่อมีการเห็นแต่ละวาระ หรือการได้ยิน หรือการคิดนึกแต่ละวาระ ถ้าเป็นทางตาวิถีจิต คือปัญจทวาราวัชชนจิตดับไปแล้ว สัมปฏิจฉันนะดับแล้ว สันตีรณะดับแล้ว โวฏฐัพพนะดับแล้ว ชวนจิตเกิดสืบต่อ ถ้าเป็นอกุศลคือโทสมูลจิต จิตนั้นประกอบด้วยโทสเจตสิก โทสมูลจิตจะเกิดดับสืบต่อกันถึง ๗ ขณะ ถ้าเป็นโลภมูลจิต (ความติดข้องในอารมณ์นั้น) ก็จะเกิดดับสืบต่อกัน ๗ ขณะ ๗ เท่าของเห็นครั้งหนึ่งๆ ๗ เท่าของได้ยินครั้งหนึ่งๆ เพราะเหตุว่าจักขุวิญญาณเกิด๑ ขณะ โสตวิญญาณเกิด ๑ ขณะ แต่ชวนจิต ๗ ขณะ เพราะฉะนั้นเราจะเห็นได้เลยว่า วันหนึ่งๆ ที่เราเข้าใจว่าเรามีอกุศลมาก แล้วมากระดับไหน ระดับกำลังเห็นขณะนี้ จักขุวิญญาณนับไม่ถ้วนเลยกี่วาระ แล้วถ้ามีความติดข้องก็โลภมูลจิต ๗ เท่าไปเสร็จเรียบร้อยหมดเลย โดยที่ไม่รู้เนื้อรู้ตัวเลยก็เป็นอย่างนี้ เป็นไปตามเหตุตามปัจจัย
เพราะฉะนั้นการศึกษาพระธรรมจึงเป็นผู้ที่ตรง ที่จะเข้าใจตามความเป็นจริง เริ่มด้วยการรู้ว่าอกุศลเป็นอกุศล กุศลเป็นกุศล แล้วเมื่อไหร่เป็นอกุศลก็คือไม่ใช่เรา ต้องมีความอาจหาญร่าเริงที่จะเข้าถึงความเป็นอนัตตา ซึ่งจริงๆ แล้วเราเป็นทาสของความติดข้องมานาน ยากแสนยากที่จะพรากจากไปได้ แม้แต่การฟังหรือการศึกษาธรรม บางคนศึกษาเพื่อตนเอง เพื่อเข้าใจเพราะว่าตัวเองอยากเข้าใจ ก็ยังมีความเป็นตัวตน แต่ถ้าศึกษาเพราะเหตุว่าเป็นสิ่งที่มีจริงเป็นธรรมซึ่งไม่มีใครเป็นเจ้าของเลย แล้วศึกษาเพื่อที่จะให้เข้าใจจริงๆ ให้ถึงความจริงว่า "ไม่ใช่เรา" นั่นคือการศึกษาเพื่อไม่ใช่เราเป็นผู้ที่อยากจะรู้หรืออยากจะเข้าใจ
เพราะฉะนั้นการศึกษาธรรม ถ้าเป็นการศึกษาที่ถูกต้อง ก็จะไม่สนใจว่าเป็นเราเข้าใจน้อยเข้าใจมากหรืออย่างไร แต่เป็นการที่ว่าวันหนึ่งๆ เมื่อได้ฟังสิ่งซึ่งไม่เคยฟัง แล้วก็ค่อยๆ เข้าใจขึ้นก็รู้ว่าเป็นธรรมดาของสภาพธรรมนั้นๆ ซึ่งไม่ใช่เรา แล้วมีความสนใจ มีศรัทธา มีฉันทะที่จะฟังอีกก็ไม่ใช่เราอีก ฟังอีกก็เข้าใจอีกก็คือเป็นธรรมดาคือเป็นธรรมที่เป็นเช่นนั้น เพราะฉะนั้นการฟังธรรมจริงๆ ก็คือเป็นไปเพื่อละความไม่รู้ และก็เพื่อละคลายความเป็นเราจึงจะเป็นการศึกษาที่ถูกต้อง เพราะฉะนั้นก็จะเห็นได้จากการที่เมื่อมีความเข้าใจเพิ่มขึ้นมากขึ้น ก็จะมีการที่มีปัจจัยให้กุศลจิตเกิดมากกว่าอกุศล
ที่มา ...