ธรรมทุกอย่างเกิดตามเหตุปัจจัยแม้ขณะนี้เอง

อ.วิชัย ธรรมทุกอย่างก็เกิดขึ้นตามเหตุปัจจัย แม้ขณะนี้เองก็เป็นจิตที่เกิดขึ้นตามเหตุปัจจัย ฉะนั้นการเห็น ได้ยิน ได้กลิ่น รู้รส ถูกต้องตามสิ่งที่กระทบสัมผัสก็เกิดดับ มีเหตุปัจจัยให้เกิดหรือแม้แต่ขณะที่เป็นชวนะก็เกิดขึ้นตามเหตุปัจจัยหลายๆ อย่าง เช่น เกิดจากการสั่งสมมาเป็นปกตูนิสสยปัจจัย ทำให้กุศลจิตเกิดบ้าง อกุศลจิตเกิดบ้าง แต่สำหรับผู้ที่ละกุศล และละอกุศลหมดแล้วก็เป็นกิริยาจิตซึ่งเป็นพระอรหันต์ ก็เกิดขึ้นตามเหตุปัจจัยทั้งสิ้น เพราะเหตุว่าบางคนแม้เห็นสิ่งนี้กุศลจิตเกิด แต่บางท่านก็อกุศลจิตเกิด นี่ก็เห็นถึงการสั่งสมการมีอัธยาศัยแตกต่างกันในการที่จะมีเหตุปัจจัยให้จิตแต่ละประเภทเกิดขึ้น

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 103